छत्रपती शाहू महाराजांची शिक्षणाबद्दलची आस्था

‘शाहू महाराज (Shahu Maharaj Death Anniversary) हे केवळ गादीवर आलेले राजे नव्हते. दीनदुबळ्यांसाठी काम करणारा, संघर्ष करणारा हा राजा होता. दूरदृष्टी असलेला हा राजा होता. कोणासाठी आणि कसं जगावं याची दिशा त्यांनी आपल्या कार्यातून दाखवून दिली. अशी दिशा दाखवणारी माणसं आता होणार नाहीत,’ अशा भावना मुख्यमंत्री उद्धव ठाकरे (Uddhav Thackeray) यांनी आज व्यक्त केल्या. राजर्षी छत्रपती शाहू महाराजांच्या स्मृती शताब्दी निमित्त कार्यक्रमात मुख्यमंत्री बोलत होते. 'शाहू महाराज आजही कोल्हापुरात आहेत असं वाटतं. ते आपल्यातून जाऊन १०० वर्षे झाली हे जाणवत नाही. हा महामानव होता. त्यांची कारकीर्द केवळ २८ वर्षांची होती. ४८ व्या वर्षी शाहू महाराजांचं निधन झालं. त्यांना आणखी आयुष्य मिळालं असतं तर आज अनेक बाबतीत राज्याचं चित्र वेगळ असतं, असं मुख्यमंत्री म्हणाले. 'अस्पृश्यांचा उद्धार, शिक्षण प्रसार, धरणे, वसतिगृहे, कृषी, उद्योग अशा अनेक क्षेत्रांत राजर्षी शाहू महाराजांनी डोंगराएवढं काम केलं. आज ज्या कामांसाठी वेगवेगळे विभाग आहेत, ती कामं या एका माणसानं केली. महाराष्ट्रातील सर्वसामान्य जनतेला शाहू महाराजांची आठवण होत नसेल असा एकही दिवस नसेल, असं मुख्यमंत्री म्हणाले. 'माणसाला माणूस म्हणून जगण्याचे अधिकार दिले पाहिजेत, ते देण्यासाठी राजर्षी शाहू महाराजांनी जे काम केलं ते मार्गदर्शक आहे. त्यांनी गोरगरिबांसाठी काम केलं. माझ्या राज्यातील जनता सुखी समाधानी असले पाहिजे हे वचन त्यांच्या जाहीरनाम्यात होतं. आज जी वृत्ती दिसते आहे, त्याच्या विरोधातच शाहू महाराज लढले. ज्या वृत्तीविरोधात महाराज लढले, ती वृत्ती आज खरोखर संपली आहे का याचा विचार करण्याची गरज आहे. शाहू महाराज ज्या वृत्तीविरोधात लढले, ती वृत्ती आता जिथं ज...

Home Page • प्रीमियम • ताज्या • मुख्य • पुणे • मुंबई • महाराष्ट्र • • • • • • • • • • • • • • • • • • • देश • ग्लोबल • मनोरंजन • सप्तरंग • YIN युवा • फोटो स्टोरी • व्हिडिओ स्टोरी • सकाळ मनी • क्रीडा • आणखी.. • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Advertise With Us • About Us छत्रपती शाहू महाराजांच्या नजरेतील ‘आयडिया ऑफ इंडिया’ संकल्पना उपयुक्त आहे. या संकल्पनेमध्ये ‘सायंटिफिक इंडिया’ आणि ‘अाध्यात्मिक भारत’ यांची सांधेजोड होती. भारतीय स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव आणि शाहू महाराजांच्या स्मृतिशताब्दीच्या निमित्ताने ही संकल्पना समजून घेतली पाहिजे. छत्रपती शाहू महाराज यांची आज (ता.२६) जयंती, त्यानिमित्ताने. छत्रपती शाहू महाराजांनी चोखंदळपणे राजकीय, सामाजिक, वैज्ञानिक, धार्मिक-अाध्यात्मिक गोष्टींची निवड केलेली होती. त्यांच्या काळात धार्मिक, अाध्यात्मिक भारताबद्दल चर्चा होत होती. न्यायमूर्ती रानडे, गोपाळ कृष्ण गोखले, महात्मा गांधी यांनी अध्यात्मिक चर्चा सुरू केली होती. शाहू महाराजांनी सत्यशोधक समाज, आर्य समाज यांच्याशी सलोख्याचे संबंध ठेवले होते. ॲनी बेझंट यांनीही कोल्हापूरला भेट दिली होती. गोपाळ कृष्ण गोखले आणि शाहू यांचे एकत्रित कार्यक्रमही होत होते. थोडक्यात शाहू महाराजांनी भारत हा धार्मिक आहे, हे निटनिटके समजून घेतले होते. धार्मिक सुधारणांचा विचार स्वीकारलेला होता. हिंदी लोक अशी समाजाची अस्मिता मांडली होती. तर त्यांनी धर्म आणि राष्ट्र यापैकी राष्ट्राला अव्वल स्थान दिले होते. असे असूनही शाहू महाराजांनी धार्मिक श्रद्धांचा आणि धार्मिक सुधारणांचा पुरस्कार केला होता. सामाजिक आणि राजकीय सुधारणा यांच्याशी सांधेजोड केलेला अाध्यात्माचा विचारही स्वीकारला होता. ल...

नमस्कार मित्रांनो, Shahu Maharaj Information In Marathi मध्ये आपले स्वागत आहे. शाहू महाराज, ज्यांना छत्रपती शाहू महाराज म्हणूनही ओळखले जाते, ते 20 व्या शतकाच्या सुरुवातीचे एक प्रमुख भारतीय शासक आणि समाजसुधारक होते. त्यांचा जन्म 26 जून 1874 रोजी पश्चिम भारतातील महाराष्ट्र राज्यातील सातारा शहरात झाला. तो भोंसले घराण्यातील महाराजा शिवाजी चौथा यांचा मुलगा होता. शाहू महाराज (इंग्रजी: Shahu Maharaj) हे मराठा साम्राज्याचे पाचवे छत्रपती होते. शाहूंचे बालपण भयंकर होते. 1689 मध्ये, त्याला आणि त्याच्या आईला मुघलांनी कैद केले. बालक शाहूला कैदेत नेले तेव्हा तो फक्त 7 वर्षांचा होता आणि त्याला 18 वर्षे तुरुंगात ठेवण्यात आले होते. Table of Contents • • • • • • • • • • • • • • • छत्रपती शाहू महाराज यांचा परिचय | Shahu Maharaj Information In Marathi नाव छत्रपती शाहू महाराज जन्म १८ मे १६८२, गंगावली किल्ला, माणगाव (महाराष्ट्र, भारत) आई येसूबाई वडील छत्रपती संभाजी महाराज मुलगा संभाजीराजे दत्तक मुलगा राजाराम दुसरा, फतेह सिंग पहिला, कन्या गजराबाई, राजसबाई दत्तक मुलगी पार्वतीबाई बायको सावित्रीबाई, अंबिकाबाई, सकवारबाई, सगुणाबाई आजोबा छत्रपती शिवाजी महाराज आजी सईबाई माजी राजा शिवाजी II उत्तराधिकारी राजा राजाराम दुसरा धर्म हिंदू प्रसिद्धीचे कारण मराठा साम्राज्याचे पाचवे छत्रपती, शिवाजी महाराजांचे नातू आणि संभाजींचे पुत्र सरकार १२ जानेवारी १७०७ – १५ डिसेंबर १७४९, मराठा राजवट मृत्यू १५ डिसेंबर १७४९, रंगमहाल, सातारा (महाराष्ट्र) आयुर्मान ६७ वर्षे Shahu Maharaj Information In Marathi शाहू महाराजांचा जन्म १८ मे १६८२ रोजी गंगावली किल्ला, माणगाव (महाराष्ट्र) येथे झाला.त्यांचे वडीलछत्रपती संभाजी महाराजआणि आ...

आज शाहू महाराजांची पुण्यतिथी. महाराजांवर कायतर लिहावं, त्यातून शाहू महाराजांचं कर्तृत्व सांगावं हा विचार समोर आला. पण झालं असं, की एखाद्या माणसानं एखादं काम केलेलं असेल, तर ते सांगणं सोप्प पडतं. पण इथं गोष्ट वेगळी होती. समोर शाहू महाराज आणि त्यांनी उभारलेल्या कामाचा प्रचंड डोंगर होता. एक माणूस एकाच आयुष्यात काय काय करू शकतो हे सांगण्यासाठी माणसानं शाहू महाराजांकडं बोट दाखवावं अस त्यांचं आयुष्य. महाराजांच्या पुण्यतिथीनिमित्त त्यांचं काम, त्यांच्या गोष्टी आणि त्यांचं कर्तृत्व सांगण्याचा हा छोटासा प्रयत्न. पहिली गोष्ट महाराज शिकारीला गेल्यानंतरची. महाराज शिकारीत असताना एक पारधी मारलेल्या सश्याच्या कानाला धरून दूर उभा राहीलेला महाराजांना दिसला. महाराजांनी त्याला हुजऱ्याकडून पुढं बोलावून घेतलं, पारधी म्हणाला, ‘म्हाराजा, तुझ्यासाठी मी ह्यो ससा मारून आणलाय. याचं कोरड्यास करुन जेव.’ हुजऱ्याकडं तो ससा देऊन आपल्या ताटात वाढण्यास महाराजांनी सांगितलं. दूपारी महाराजांच्यासह सगळे जण जेवायला बसले. इतक्यात महाराजांना त्या पारध्याची आठवण झाली. तो कुठं दिसना म्हणून त्याला शोधून आणायला माणसं पाठवली. पारध्याला शोधून त्याला महाराजांकडं आणण्यात आलं. महाराज पारध्याकडे पहात हुजऱ्यांना म्हणाले, “याला पान करून जेवायला बसवा.” इतक्यात एक सोवळेकरी म्हणाला, “महाराज याला कोठे बसवू? त्या झाडाखाली ?” महाराज म्हणाले,” याचंच अन्न मी खात आहे आणि त्याला झाडाखाली बसवू का म्हणून काय विचारतोस? माझ्या शेजारी बसव.” त्या दिवशी एक पारधी छत्रपती शाहू महाराजांच्या शेजारी बसून जेवला. दूसरी गोष्ट पहिल्या महायुद्धाच्या प्रसंगातली, महायुद्धाच्या दरम्यान कुट-एल आमारा इथं हिंदी फौजा तुर्की वेढ्यात अडकल्या होत्या. सैन्याची स...

Chhatrapati Shahu Maharaj 75th birthday : 75 वर्षे आली कधी आणि गेली कधी हे कोल्हापुरात राहून कळालंच नाही; अमृतमहोत्सवी सोहळ्यात श्रीमंत शाहू महाराजांची प्रांजळ कबूली कोल्हापूर कुस्तीपंढरी आहे, पण आपण मागे पडलोय पूर्वीचे स्थान मिळालं पाहिजे. 75 वर्षे आली कधी आणि गेली कधी हे कोल्हापुरात राहून कळालंच नाही, अशी प्रांजळ कबूली श्रीमंत छत्रपती शाहू महाराज यांनी दिली. Chhatrapati Shahu Maharaj 75th birthday : कोल्हापूर कुस्तीपंढरी आहे, पण आपण मागे पडलोय पूर्वीचे स्थान मिळालं पाहिजे. आयुष्यातील 75 वर्षे आली कधी आणि गेली कधी हे कोल्हापुरात राहून कळालंच नाही, अशी प्रांजळ कबूली श्रीमंत छत्रपती शाहू महाराज यांनी दिली. राष्ट्रवादी काँग्रेसचे अध्यक्ष शरद पवार यांच्या हस्ते शाहू महाराज यांचा चांदीची गदा देऊन नागरी सत्कार करण्यात आला. छत्रपती शाहू महाराज मनोगत व्यक्त करताना म्हणाले की, दोन तीन वर्षांनी मैदान भरलं हे पाहून आनंद झाला. राष्ट्रीय तालीम संघाने केलेल्या प्रयत्नांनी मैदान भरलं आहे. आयुष्यातील 75 वर्षे आली कधी आणि गेली कधी हे कोल्हापुरात राहून कळालंच नाही. मंडळींना नंतर लक्षात आलं की माझा 75 वा वाढदिवस साजरा केला पाहिजे. मला आवश्यकता नव्हती, पण घरच्या मंडळींना वाटलं म्हणून ठरवला. त्यामुळे कुस्ती शौकिन उपस्थित झाले. ते पुढे म्हणाले की, कोल्हापूर कुस्तीपंढरी आहे, पण आपण मागे पडलोय पूर्वीचे स्थान मिळालं पाहिजे. शाहू महाराजांपासून कुस्तीला प्रोत्साहान दिले. 1962 मध्ये कोल्हापुरात भोगा आणि पाकिस्तानच्या सादिकची कुस्ती झाली. ही तासभर कुस्ती चालली, इमाम बक्षचा पुतण्या जिंकला, पण सादीक हरूनही लोकप्रिय झाला. कोल्हापूरच्या कुस्त्या रंगतात तेव्हा चांगलं खेळणाऱ्याच्या मागे कुस्ती शौकिन असतात....

छत्रपती राजर्षी शाहू महाराज निबंध मराठी | Chhatrapati Rajarshi Shahu Maharaj Nibandh Marathi नमस्कार विद्यार्थी ,शिक्षक मित्रांनो आज आपण समतेची शिकवण देणारे, जातीव्यवस्थेविरुद्ध लढा उभारून समाजात स्वातंत्र्य, समता, बंधुत्व आणि न्याय ही लोकशाही मूल्य रुजविणाऱ्या सर्वांसाठी समान कायदा लागू करणारे युगपुरुष लोकराजा छत्रपती राजर्षी शाहू महाराज यांच्या विषयी निबंध लेखन अगदी सहज आणि सोप्या शब्दांत कसे करायचे ते पाहाणार आहोत . छत्रपती राजर्षी शाहू महाराज निबंध मराठी छत्रपती राजर्षी शाहू महाराज (toc) निबंध लेखन - Chhatrapati Rajarshi Shahu Maharaj महाराष्ट्राने देशाला अनेक थोर समाज सुधारक दिले, त्यापैकी समतेची शिकवण देणारे, जातीव्यवस्थेविरुद्ध लढा उभारून समाजात स्वातंत्र्य, समता, बंधुत्व आणि न्याय ही लोकशाही मूल्य रुजविणाऱ्या आपल्या पदाची वाहवा न करता सर्वांसाठी समान कायदा लागू करणारे युगपुरुष लोकराजा छत्रपती राजर्षी शाहू महाराज यांच्याजयंतीनिमित्त सर्वांना हार्दिक शुभेच्छा .शुभेच्छा देताना शैलेंश हिंदळेकर यांच्या ओळीं आठवतात . माणसांच्या ओळखीचा, माणसांचा राजा ! माणसात माणुसकी, मानणारा राजा !! | राजा म्हणावं की तुला, माय बाप म्हणू! माया दिली पोटातल्या, पोरावानी जणू !! एकदाच देवदूत, धाडला देवानी ! पुन्हा नाही राजा असा, पाहिलाच कुणी !! छत्रपती राजर्षी शाहू महाराज यांचे चरित्र राजर्षी श्री शाहू छत्रपती महाराजांचे चरित्र म्हणजे विविध रंगांच्या छटांनी मनोहर बनलेले जसे काय इंद्रधनुष्यच होते. राजर्षी श्री शाहू हे शिवभक्त होते, क्रांतिकारक होते, धर्म सुधारक होते, सत्यशोधक समाजाला त्यांनी उदार आश्रय दिला, हिंदू धर्मात शुद्धीकरणाची मोहीम आणली, थिऑसॉफीच्या आध्यात्मिक मार्गाकडेही त्यांचे दुर्ल...

आज च्या लेख मध्ये मी तुम्हाला संत तुकारामांची माहिती मराठी (sant tukaram information in marathi) मध्ये सांगणार आहे. आपल्या सर्वन्ना माहिती आहे संत तुकाराम कोण होते तर आज च्या लेखात आपण त्यांची पूर्ण माहिती जाणून घेऊया त्यांचा जन्म ,मृत्यू , त्यांनी लिहिलेल्या पुस्तके इत्यादी. आज च्या ह्या पोस्ट मध्ये आपणसंत तुकाराम महाराजह्यांचा बद्दल माहिती (Sant … Categories Tags Dr. Sarvepalli Radhakrishnan Information In Marathi: स्वतंत्र भारताचे पहिले उपराष्ट्रपती आणि दुसरे राष्ट्रपती डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन हे त्यांच्या महान कार्यांसाठी ओळखले जातात. भारतीय इतिहासात त्यांचे नाव सुवर्णाक्षरांनी लिहिले गेले आहे. ते एक शिक्षक, तत्त्वज्ञ, दूरदर्शी आणि समाजसुधारक होते. डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांच्या स्मरणार्थ दरवर्षी ५ सप्टेंबर हा दिवस शिक्षक दिन म्हणून साजरा केला जातो. स्वातंत्र्य मिळाल्यावर त्यांची गणना विद्वानांमध्ये … Categories Tags Sant Eknath Information In Marathi: महाराष्ट्रातील धर्म-आधारित इतिहासात, संत एकनाथ हा एक विशिष्ट व्यक्तिमत्व आहे. संत एकनाथ हे अभंगवाणीतील अग्रगण्य अभंगकार आणि भाकवींच्या भारतीय संस्कृतीवर आधारित अध्ययनांचे असे गुरू आहेत ज्यांनी अनेक लोकांना उत्तेजित केले आणि त्यांच्या शांतता व विवेकावर जोर दिले. हा लेख “संत एकनाथांची माहिती” हे त्यांच्या जीवनाबद्दल उपयोगी तथ्यांचे संग्रह आहे. हे … Categories Tags Sant Gadge Maharaj Information In Marathi: गाडगे महाराज, संत गाडगे महाराज किंवा गाडगे बाबा म्हणून प्रसिद्ध आहेत.ते संत आणि समाजसुधारक होते.महाराष्ट्रातील एक महान समाजसुधारक म्हणून ओळखले जाणारे, त्यांनी अनेक सुधारणा केल्या.त्यांची दूरदृष्टी आणि गावांचा विकास आज...

आज च्या लेख मध्ये मी तुम्हाला संत तुकारामांची माहिती मराठी (sant tukaram information in marathi) मध्ये सांगणार आहे. आपल्या सर्वन्ना माहिती आहे संत तुकाराम कोण होते तर आज च्या लेखात आपण त्यांची पूर्ण माहिती जाणून घेऊया त्यांचा जन्म ,मृत्यू , त्यांनी लिहिलेल्या पुस्तके इत्यादी. आज च्या ह्या पोस्ट मध्ये आपणसंत तुकाराम महाराजह्यांचा बद्दल माहिती (Sant … Categories Tags Dr. Sarvepalli Radhakrishnan Information In Marathi: स्वतंत्र भारताचे पहिले उपराष्ट्रपती आणि दुसरे राष्ट्रपती डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन हे त्यांच्या महान कार्यांसाठी ओळखले जातात. भारतीय इतिहासात त्यांचे नाव सुवर्णाक्षरांनी लिहिले गेले आहे. ते एक शिक्षक, तत्त्वज्ञ, दूरदर्शी आणि समाजसुधारक होते. डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांच्या स्मरणार्थ दरवर्षी ५ सप्टेंबर हा दिवस शिक्षक दिन म्हणून साजरा केला जातो. स्वातंत्र्य मिळाल्यावर त्यांची गणना विद्वानांमध्ये … Categories Tags Sant Eknath Information In Marathi: महाराष्ट्रातील धर्म-आधारित इतिहासात, संत एकनाथ हा एक विशिष्ट व्यक्तिमत्व आहे. संत एकनाथ हे अभंगवाणीतील अग्रगण्य अभंगकार आणि भाकवींच्या भारतीय संस्कृतीवर आधारित अध्ययनांचे असे गुरू आहेत ज्यांनी अनेक लोकांना उत्तेजित केले आणि त्यांच्या शांतता व विवेकावर जोर दिले. हा लेख “संत एकनाथांची माहिती” हे त्यांच्या जीवनाबद्दल उपयोगी तथ्यांचे संग्रह आहे. हे … Categories Tags Sant Gadge Maharaj Information In Marathi: गाडगे महाराज, संत गाडगे महाराज किंवा गाडगे बाबा म्हणून प्रसिद्ध आहेत.ते संत आणि समाजसुधारक होते.महाराष्ट्रातील एक महान समाजसुधारक म्हणून ओळखले जाणारे, त्यांनी अनेक सुधारणा केल्या.त्यांची दूरदृष्टी आणि गावांचा विकास आज...

नमस्कार मित्रांनो, Shahu Maharaj Information In Marathi मध्ये आपले स्वागत आहे. शाहू महाराज, ज्यांना छत्रपती शाहू महाराज म्हणूनही ओळखले जाते, ते 20 व्या शतकाच्या सुरुवातीचे एक प्रमुख भारतीय शासक आणि समाजसुधारक होते. त्यांचा जन्म 26 जून 1874 रोजी पश्चिम भारतातील महाराष्ट्र राज्यातील सातारा शहरात झाला. तो भोंसले घराण्यातील महाराजा शिवाजी चौथा यांचा मुलगा होता. शाहू महाराज (इंग्रजी: Shahu Maharaj) हे मराठा साम्राज्याचे पाचवे छत्रपती होते. शाहूंचे बालपण भयंकर होते. 1689 मध्ये, त्याला आणि त्याच्या आईला मुघलांनी कैद केले. बालक शाहूला कैदेत नेले तेव्हा तो फक्त 7 वर्षांचा होता आणि त्याला 18 वर्षे तुरुंगात ठेवण्यात आले होते. Table of Contents • • • • • • • • • • • • • • • छत्रपती शाहू महाराज यांचा परिचय | Shahu Maharaj Information In Marathi नाव छत्रपती शाहू महाराज जन्म १८ मे १६८२, गंगावली किल्ला, माणगाव (महाराष्ट्र, भारत) आई येसूबाई वडील छत्रपती संभाजी महाराज मुलगा संभाजीराजे दत्तक मुलगा राजाराम दुसरा, फतेह सिंग पहिला, कन्या गजराबाई, राजसबाई दत्तक मुलगी पार्वतीबाई बायको सावित्रीबाई, अंबिकाबाई, सकवारबाई, सगुणाबाई आजोबा छत्रपती शिवाजी महाराज आजी सईबाई माजी राजा शिवाजी II उत्तराधिकारी राजा राजाराम दुसरा धर्म हिंदू प्रसिद्धीचे कारण मराठा साम्राज्याचे पाचवे छत्रपती, शिवाजी महाराजांचे नातू आणि संभाजींचे पुत्र सरकार १२ जानेवारी १७०७ – १५ डिसेंबर १७४९, मराठा राजवट मृत्यू १५ डिसेंबर १७४९, रंगमहाल, सातारा (महाराष्ट्र) आयुर्मान ६७ वर्षे Shahu Maharaj Information In Marathi शाहू महाराजांचा जन्म १८ मे १६८२ रोजी गंगावली किल्ला, माणगाव (महाराष्ट्र) येथे झाला.त्यांचे वडीलछत्रपती संभाजी महाराजआणि आ...

Home Page • प्रीमियम • ताज्या • मुख्य • पुणे • मुंबई • महाराष्ट्र • • • • • • • • • • • • • • • • • • • देश • ग्लोबल • मनोरंजन • सप्तरंग • YIN युवा • फोटो स्टोरी • व्हिडिओ स्टोरी • सकाळ मनी • क्रीडा • आणखी.. • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Advertise With Us • About Us छत्रपती शाहू महाराजांच्या नजरेतील ‘आयडिया ऑफ इंडिया’ संकल्पना उपयुक्त आहे. या संकल्पनेमध्ये ‘सायंटिफिक इंडिया’ आणि ‘अाध्यात्मिक भारत’ यांची सांधेजोड होती. भारतीय स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव आणि शाहू महाराजांच्या स्मृतिशताब्दीच्या निमित्ताने ही संकल्पना समजून घेतली पाहिजे. छत्रपती शाहू महाराज यांची आज (ता.२६) जयंती, त्यानिमित्ताने. छत्रपती शाहू महाराजांनी चोखंदळपणे राजकीय, सामाजिक, वैज्ञानिक, धार्मिक-अाध्यात्मिक गोष्टींची निवड केलेली होती. त्यांच्या काळात धार्मिक, अाध्यात्मिक भारताबद्दल चर्चा होत होती. न्यायमूर्ती रानडे, गोपाळ कृष्ण गोखले, महात्मा गांधी यांनी अध्यात्मिक चर्चा सुरू केली होती. शाहू महाराजांनी सत्यशोधक समाज, आर्य समाज यांच्याशी सलोख्याचे संबंध ठेवले होते. ॲनी बेझंट यांनीही कोल्हापूरला भेट दिली होती. गोपाळ कृष्ण गोखले आणि शाहू यांचे एकत्रित कार्यक्रमही होत होते. थोडक्यात शाहू महाराजांनी भारत हा धार्मिक आहे, हे निटनिटके समजून घेतले होते. धार्मिक सुधारणांचा विचार स्वीकारलेला होता. हिंदी लोक अशी समाजाची अस्मिता मांडली होती. तर त्यांनी धर्म आणि राष्ट्र यापैकी राष्ट्राला अव्वल स्थान दिले होते. असे असूनही शाहू महाराजांनी धार्मिक श्रद्धांचा आणि धार्मिक सुधारणांचा पुरस्कार केला होता. सामाजिक आणि राजकीय सुधारणा यांच्याशी सांधेजोड केलेला अाध्यात्माचा विचारही स्वीकारला होता. ल...