निश्चयाचा महामेरू । बहुत जनांसी आधारू । अखंड स्थितीचा निर्धारू । ॥ श्रीमंतयोगी ॥

This is a biographical novel on Shivaji Maharaj. This historical novel has created history in the world of literature and books. Shivaji Maharaj is the most worshipped person in Maharashtra. Every single household here knows Shivaji. He is the most respected and worshipped character. He was a dream come true. Shivaji was born as a Hindu but at such a time when Hinduism was forgotten by the Hindus. In his novel Ranjit Desai pictures Shivaji from his birth rather he starts with the days prior to his birth. Before writing this novel Desai has searched history, he has not left any stone unturned while doing so. Writing on Shivaji was a very difficult task. Shivaji had many qualities and the last 34 centuries have changed people`s views about him. They have become more possessive about him adding unnecessarily, and untruthfully to his qualities considering him a god. On this background, it was very difficult to portray Shivaji as perfect as possible Desai had realized his responsibility. He has pictured Shivaji meticulously in this novel. Religious but not superstitious, strict but not wicked, adventurous but not impetuous, practical but not aimless, realistic, visionary but not dreamy. Graceful but not prodigal. Desai has succeeded in highlighting Shivaji`s human nature. His base was that of a human. He valued all, respected every religion. He was an expert commander. He awakened the love for motherland in the sleeping mind, of people. He ignited their confidence. While descri...

‘निश्चयाचा महामेरू, बहुत जनांसी आधारू अखंड स्थितीचा निर्धारू, श्रीमंत योगी’ असे छत्रपती शिवाजी महाराज यांचे वर्णन केले जाते. शिवाजी महाराजांना रयतेचा राजा म्हणून संबोधले जाते. मोगलाई, आदिलशाही, निजामशाहीच्या जुलमी राजवटीपासून रयतेची सुटका करण्याकरिता शिवाजी महाराजांनी लढा दिला. मध्यंतरी छत्रपती शिवाजी महाराजांचे १३ वे वंशज माजी खासदार छत्रपती उदयनराजे भोसले आणि शिवसेना खासदार संजय राऊत यांच्यातील वाद चर्चेत आला. संजय राऊत यांनी उदयनराजे भोसले यांच्यावर हल्लाबोल करत उदयनराजे यांनी छत्रपती शिवाजी महाराज यांचे वंशज असल्याचे पुरावे घेऊन यावे,अशी मागणी केली. याच पार्श्वभूमीवर भोसले घराण्याची वंशावळीवर आज एक नजर फिरवूया… वंशावळ भोसले कुळाच्या मूलस्थानाविषयी तसेच प्राचीन इतिहासाविषयी फारशी माहिती उपलब्ध नाही. शिवछत्रपतींच्या राज्याभिषेकापासून (१६७४) भोसले घराण्याचा उदेपूरच्या शिसोदे (राजपूत) कुळाशी संबंध जोडण्यात आला. या घराण्यातील पहिला ज्ञात पुरुष बाबाजी भोसले. त्यांचे दोन पुत्र मालोजी (मृ, १६०७) आणि विठोजी हे वेरुळ-घृष्णेश्वर भागात निजामशाहीच्या आश्रयाने प्रथम उदयास आले. पुणे जिल्ह्यातील पुणे व सुपे या जहागिरी मालोजींकडे होत्या. मालोजींस दोन पुत्र होते शहाजीराजे आणि शरीफजी. शहाजीराजे आणि जिजाबाई यांना संभाजी आणि शिवाजी छत्रपती हे जिजाबाईचे दोन पुत्र आणि तुकाबाईचा व्यंकोजी ऊर्फ एकोजी (तंजावर राज्याचा संस्थापक). या तिघांनी पुढे इतिहासात आपले नाव सुवर्णाक्षरांनी कोरले. संभाजी कर्नाटकात शहाजी राजांजवळ राहत होते. कनकगिरीच्या लढाईत (१६५४) पस्तीशीतच ते वारले. एकोजींनी शहाजीनंतर तंजावर येथे नवी गादी स्थापन केली. तर शहाजी राजांनी शिवाजी महाराजांना १६४१ मध्ये जिजाबाई समवेत पुणे-सुपे ही ...

निश्चयाचा महामेरू । बहुत जनांसी आधारू । अखंड स्थितीचा निर्धारू । श्रीमंतयोगी । यशवन्त कीर्तिवंत । सामर्थ्यवंत वरदवंत । पुण्यवन्त नीतिवन्त । जाणता राजा । समर्थ रामदासांनी वर्णिलेलं शिवरायांचं हे उदात्त, दिव्यभव्य रूप म्हणजे प्रत्येक मराठी मनानं पूजलेला शक्तीरूप आदर्श. मराठ्यांच्या किंबहुना भारताच्या इतिहासातील तेजानं लखलखणारा दीपस्तंभ. इतका अपैलू, आवधानी संपूर्ण पुरूष इतिहासात दुसरा नाही. आदर्श राज्यकर्ता, थोर सेनानी, प्रजादक्ष, धर्माभिमानी, परधर्मसहिष्णू, चारित्र्यसंपन्न, दूरदृष्टीचा असा जाणता राजा जगाच्या इतिहासात दुसरा मिळणे कठीण. पुरंधरच्या तहाने धुळीला मिळालेले राज्य त्याच धुळीतून परत उठवून सुवर्णमय करण्याचे सामर्थ्य फक्त या एकाच महापुरुषात होते, ही इतिहासाची नोंद आहे. मुलगा, पती, बाप, मित्र, शिष्य इत्यादी संसारी नात्यांमधूनदेखील घडणारे या महापुरूषाचे दर्शन मन भारून टाकते. शिवाजी ही व्यक्तिरेखा फार मोठी आहे. तिचे शेकडो पैलू आहेत. शिवचरित्र हे कलावंतांपुढे कालातीत राहणारे असे आव्हान आहे. कितीही काळ लोटला तरी मरगळलेल्या, हताश झालेल्या समाजमनाला खडबडून जाग आणण्याचे सामर्थ्य फक्त शिवचरित्रातच आहे. शिवचरित्राचे भव्योदात्त उत्कट चित्रण करणारी ही कादंबरी. रणजित देसाईंच्या अलौकिक प्रतिभेचं लेणं लेऊन साकार झालेली शिवछत्रपतींची ही चरितकहाणी वाचकांच्या अलोट प्रेमास पात्र ठरलेली आहे.

Shiv Jayanti is the celebration of the birth anniversary of Chhatrapati Shivaji Maharaj. Shivaji Maharaj is considered a valorous warrior for his innovative military tactics and a skillful administrator. The Maratha Empire dominated a large part of the Indian subcontinent in the 17th century. We often feel curious about the diet of Maratha warriors, healthcare principles at that period and emergency management during wars because at that Era, modern medicine was at developing stage and not introduced in India. The Maratha empire period was flooded with constant wars. War injuries, animal attacks, injuries and poisoning by animals during traveling was part of life. But this Era was enrooted richly with the principles of traditional Ayurvedic systems. • Ayurvedic principles of Dinacharya (daily routine care), Ritucharya (seasonal care), diet according to Prakruti, region and occupation were seen to be followed by every individual. Many medicinal plants were part of recipes. Eg – vegetables made up of Shevaga (moringa), Haladi (turmeric), Aaghada (Achyranthes aspera) etc. • Tupachi Vihir (Well filled with ghee)- We often come to know that many forts have been seen with remnants of a well which was used as Tupachi vihir at that period. According to Ayur-Ved, Puran ghrita (stored old ghee) is very useful in wound healing. Hence that stored ghee was used for large scale wound management during wars. • References also showed that turmeric, amba halad (mango ginger), turati (Alumi...

🎊निश्चयाचा महामेरू,बहुत जनांसी आधारू! अखंड स्थितीचा निर्धारू, श्रीमंत योगी!!🎊 हे वचन समर्थ रामदासस्वामींनी,छत्रपती शिवाजीमहाराजांना उद्देशून लिहीलं आहे....छत्रपतींच्या थोरवीचं वर्णन त्यातून प्रकट होतं....आज बर्‍याच अंशी,तेच वचन तेजोमय कै.नारायण दाभाडकर सर,वय 85 यांच्याही बाबतीत म्हणावसं वाटतंय.... श्री.नारायण दाभाडकर सर हे राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे,ज्येष्ठ कार्यकर्ते! आजच्या कोरोनाच्या दुष्टचक्रात, तेही संक्रमित होऊन अडकलेलेच होते....नागपूरमध्ये कोरोनाने थैमान घातलेले असतांना,नारायणरावांना हॉस्पिटलमध्ये बेड मिळत नव्हता....ऑक्सिजन लेवल क्षणाक्षणाला खाली जात चालली होती....55 पर्यंत येऊन ठेपली होती....त्यांची लेक आणि जावई बेड मिळवण्यासाठी प्रयत्नांची पराकाष्ठा करत होते आणि अखेरीस,त्यांच्या महत्प्रयत्नातून, इंदिरा गांधी रुग्णालयात कशीतरी बेडची सोय झाली आणि अखेर,ambulance मधून,नारायणरावांना उपचारांसाठी हॉस्पिटलमध्ये आणून, बेडवर झोपवण्यात आलं होतं आणि उपचारांना सुरवात होत होती.... त्यांच्या बेडला लागून असलेल्या खिडकीच्या बाहेर,एक स्त्री रडकुंडीला येऊन,चाळिशीतील तिच्या नवर्‍याला बेड 🙏तेथे कर माझे जुळती!!! 🙏 भारतमातेचा सुपुत्र- मयूर शेळके!!🎊 वांगणी रेल्वे स्थानकात उद्यान एक्सप्रेस येत असतानाच चिमुकला रेल्वे ट्रॅकवर पडला होता. त्यावेळी, तेथील पॉईंटमन, मयूर शेळकेने, स्वत:चा जीव धोक्यात घालून मुलाचा जीव वाचवला. वांगणी स्टेशनवर,एका अंध मातेच्या हातातून तिचा मुलगा निसटला नी रूळावर पडला...समोरून वेगात उद्यान एक्सप्रेस येत होती....पॉईंटमन मयूर शेळके काम करत होता,त्याने ते पाहिले आणि तीरासारखा धावला ट्रॅकवरून आणि अगोदर मुलाला platform वर टाकून, मगं त्यानेही platform वर स्वतःला झोकून दिले...

‘निश्चयाचा महामेरू, बहुत जनांसी आधारू अखंड स्थितीचा निर्धारू, श्रीमंत योगी’ असे छत्रपती शिवाजी महाराज यांचे वर्णन केले जाते. शिवाजी महाराजांना रयतेचा राजा म्हणून संबोधले जाते. मोगलाई, आदिलशाही, निजामशाहीच्या जुलमी राजवटीपासून रयतेची सुटका करण्याकरिता शिवाजी महाराजांनी लढा दिला. मध्यंतरी छत्रपती शिवाजी महाराजांचे १३ वे वंशज माजी खासदार छत्रपती उदयनराजे भोसले आणि शिवसेना खासदार संजय राऊत यांच्यातील वाद चर्चेत आला. संजय राऊत यांनी उदयनराजे भोसले यांच्यावर हल्लाबोल करत उदयनराजे यांनी छत्रपती शिवाजी महाराज यांचे वंशज असल्याचे पुरावे घेऊन यावे,अशी मागणी केली. याच पार्श्वभूमीवर भोसले घराण्याची वंशावळीवर आज एक नजर फिरवूया… वंशावळ भोसले कुळाच्या मूलस्थानाविषयी तसेच प्राचीन इतिहासाविषयी फारशी माहिती उपलब्ध नाही. शिवछत्रपतींच्या राज्याभिषेकापासून (१६७४) भोसले घराण्याचा उदेपूरच्या शिसोदे (राजपूत) कुळाशी संबंध जोडण्यात आला. या घराण्यातील पहिला ज्ञात पुरुष बाबाजी भोसले. त्यांचे दोन पुत्र मालोजी (मृ, १६०७) आणि विठोजी हे वेरुळ-घृष्णेश्वर भागात निजामशाहीच्या आश्रयाने प्रथम उदयास आले. पुणे जिल्ह्यातील पुणे व सुपे या जहागिरी मालोजींकडे होत्या. मालोजींस दोन पुत्र होते शहाजीराजे आणि शरीफजी. शहाजीराजे आणि जिजाबाई यांना संभाजी आणि शिवाजी छत्रपती हे जिजाबाईचे दोन पुत्र आणि तुकाबाईचा व्यंकोजी ऊर्फ एकोजी (तंजावर राज्याचा संस्थापक). या तिघांनी पुढे इतिहासात आपले नाव सुवर्णाक्षरांनी कोरले. संभाजी कर्नाटकात शहाजी राजांजवळ राहत होते. कनकगिरीच्या लढाईत (१६५४) पस्तीशीतच ते वारले. एकोजींनी शहाजीनंतर तंजावर येथे नवी गादी स्थापन केली. तर शहाजी राजांनी शिवाजी महाराजांना १६४१ मध्ये जिजाबाई समवेत पुणे-सुपे ही ...

निश्चयाचा महामेरू । बहुत जनांसी आधारू । अखंड स्थितीचा निर्धारू । श्रीमंतयोगी । यशवन्त कीर्तिवंत । सामर्थ्यवंत वरदवंत । पुण्यवन्त नीतिवन्त । जाणता राजा । समर्थ रामदासांनी वर्णिलेलं शिवरायांचं हे उदात्त, दिव्यभव्य रूप म्हणजे प्रत्येक मराठी मनानं पूजलेला शक्तीरूप आदर्श. मराठ्यांच्या किंबहुना भारताच्या इतिहासातील तेजानं लखलखणारा दीपस्तंभ. इतका अपैलू, आवधानी संपूर्ण पुरूष इतिहासात दुसरा नाही. आदर्श राज्यकर्ता, थोर सेनानी, प्रजादक्ष, धर्माभिमानी, परधर्मसहिष्णू, चारित्र्यसंपन्न, दूरदृष्टीचा असा जाणता राजा जगाच्या इतिहासात दुसरा मिळणे कठीण. पुरंधरच्या तहाने धुळीला मिळालेले राज्य त्याच धुळीतून परत उठवून सुवर्णमय करण्याचे सामर्थ्य फक्त या एकाच महापुरुषात होते, ही इतिहासाची नोंद आहे. मुलगा, पती, बाप, मित्र, शिष्य इत्यादी संसारी नात्यांमधूनदेखील घडणारे या महापुरूषाचे दर्शन मन भारून टाकते. शिवाजी ही व्यक्तिरेखा फार मोठी आहे. तिचे शेकडो पैलू आहेत. शिवचरित्र हे कलावंतांपुढे कालातीत राहणारे असे आव्हान आहे. कितीही काळ लोटला तरी मरगळलेल्या, हताश झालेल्या समाजमनाला खडबडून जाग आणण्याचे सामर्थ्य फक्त शिवचरित्रातच आहे. शिवचरित्राचे भव्योदात्त उत्कट चित्रण करणारी ही कादंबरी. रणजित देसाईंच्या अलौकिक प्रतिभेचं लेणं लेऊन साकार झालेली शिवछत्रपतींची ही चरितकहाणी वाचकांच्या अलोट प्रेमास पात्र ठरलेली आहे.

This is a biographical novel on Shivaji Maharaj. This historical novel has created history in the world of literature and books. Shivaji Maharaj is the most worshipped person in Maharashtra. Every single household here knows Shivaji. He is the most respected and worshipped character. He was a dream come true. Shivaji was born as a Hindu but at such a time when Hinduism was forgotten by the Hindus. In his novel Ranjit Desai pictures Shivaji from his birth rather he starts with the days prior to his birth. Before writing this novel Desai has searched history, he has not left any stone unturned while doing so. Writing on Shivaji was a very difficult task. Shivaji had many qualities and the last 34 centuries have changed people`s views about him. They have become more possessive about him adding unnecessarily, and untruthfully to his qualities considering him a god. On this background, it was very difficult to portray Shivaji as perfect as possible Desai had realized his responsibility. He has pictured Shivaji meticulously in this novel. Religious but not superstitious, strict but not wicked, adventurous but not impetuous, practical but not aimless, realistic, visionary but not dreamy. Graceful but not prodigal. Desai has succeeded in highlighting Shivaji`s human nature. His base was that of a human. He valued all, respected every religion. He was an expert commander. He awakened the love for motherland in the sleeping mind, of people. He ignited their confidence. While descri...

🎊निश्चयाचा महामेरू,बहुत जनांसी आधारू! अखंड स्थितीचा निर्धारू, श्रीमंत योगी!!🎊 हे वचन समर्थ रामदासस्वामींनी,छत्रपती शिवाजीमहाराजांना उद्देशून लिहीलं आहे....छत्रपतींच्या थोरवीचं वर्णन त्यातून प्रकट होतं....आज बर्‍याच अंशी,तेच वचन तेजोमय कै.नारायण दाभाडकर सर,वय 85 यांच्याही बाबतीत म्हणावसं वाटतंय.... श्री.नारायण दाभाडकर सर हे राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे,ज्येष्ठ कार्यकर्ते! आजच्या कोरोनाच्या दुष्टचक्रात, तेही संक्रमित होऊन अडकलेलेच होते....नागपूरमध्ये कोरोनाने थैमान घातलेले असतांना,नारायणरावांना हॉस्पिटलमध्ये बेड मिळत नव्हता....ऑक्सिजन लेवल क्षणाक्षणाला खाली जात चालली होती....55 पर्यंत येऊन ठेपली होती....त्यांची लेक आणि जावई बेड मिळवण्यासाठी प्रयत्नांची पराकाष्ठा करत होते आणि अखेरीस,त्यांच्या महत्प्रयत्नातून, इंदिरा गांधी रुग्णालयात कशीतरी बेडची सोय झाली आणि अखेर,ambulance मधून,नारायणरावांना उपचारांसाठी हॉस्पिटलमध्ये आणून, बेडवर झोपवण्यात आलं होतं आणि उपचारांना सुरवात होत होती.... त्यांच्या बेडला लागून असलेल्या खिडकीच्या बाहेर,एक स्त्री रडकुंडीला येऊन,चाळिशीतील तिच्या नवर्‍याला बेड 🙏तेथे कर माझे जुळती!!! 🙏 भारतमातेचा सुपुत्र- मयूर शेळके!!🎊 वांगणी रेल्वे स्थानकात उद्यान एक्सप्रेस येत असतानाच चिमुकला रेल्वे ट्रॅकवर पडला होता. त्यावेळी, तेथील पॉईंटमन, मयूर शेळकेने, स्वत:चा जीव धोक्यात घालून मुलाचा जीव वाचवला. वांगणी स्टेशनवर,एका अंध मातेच्या हातातून तिचा मुलगा निसटला नी रूळावर पडला...समोरून वेगात उद्यान एक्सप्रेस येत होती....पॉईंटमन मयूर शेळके काम करत होता,त्याने ते पाहिले आणि तीरासारखा धावला ट्रॅकवरून आणि अगोदर मुलाला platform वर टाकून, मगं त्यानेही platform वर स्वतःला झोकून दिले...

Shiv Jayanti is the celebration of the birth anniversary of Chhatrapati Shivaji Maharaj. Shivaji Maharaj is considered a valorous warrior for his innovative military tactics and a skillful administrator. The Maratha Empire dominated a large part of the Indian subcontinent in the 17th century. We often feel curious about the diet of Maratha warriors, healthcare principles at that period and emergency management during wars because at that Era, modern medicine was at developing stage and not introduced in India. The Maratha empire period was flooded with constant wars. War injuries, animal attacks, injuries and poisoning by animals during traveling was part of life. But this Era was enrooted richly with the principles of traditional Ayurvedic systems. • Ayurvedic principles of Dinacharya (daily routine care), Ritucharya (seasonal care), diet according to Prakruti, region and occupation were seen to be followed by every individual. Many medicinal plants were part of recipes. Eg – vegetables made up of Shevaga (moringa), Haladi (turmeric), Aaghada (Achyranthes aspera) etc. • Tupachi Vihir (Well filled with ghee)- We often come to know that many forts have been seen with remnants of a well which was used as Tupachi vihir at that period. According to Ayur-Ved, Puran ghrita (stored old ghee) is very useful in wound healing. Hence that stored ghee was used for large scale wound management during wars. • References also showed that turmeric, amba halad (mango ginger), turati (Alumi...