बैल पोळा निबंध हिंदी

बैल पोळा - निबंध -------------------------------- श्रावण महिन्याची सुरुवात होताच अनेक सण उत्सवांची रेलचेल सुरू होते. पावसाचे दिवस असल्याने सृष्टीचे सौदर्यही खुलून दिसते. अश्या या श्रावणात नागपंचमी, नारळी पौर्णिमा, रक्षाबंधन, गोकुळाष्टमी या सणांनंतर सरत्या श्रावणात येतो बैल पोळ्याचा सण. संपूर्ण महाराष्ट्रात आजही मोठ्या उत्साहाने साजरा केला जाणार हा सण. शेतकरी बांधवांसाठी पोळा सणाचे महत्व खूप आहे. बैलपोळ्याचा दिवस शेतकऱ्यांची बैलांविषयी असलेली कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा दिवस होय. वर्षभर शेतात कष्ट करून राबणाऱ्या आणि शेतकऱ्याचा खांद्याला खांदा लावून शेतीत मदत करणाऱ्या बैलाला या दिवशी पुजले जाते. बैलपोळ्याच्या दिवशी सर्वात आधी शेतकरी भल्या पहाटे उठून बैलांच्या गळा आणि नाकातील दोर काढतात. यानंतर त्यांना आंघोळ घालून तयार केले जाते. जर जवळपास नदी अथवा तलाव असेल तर त्या ठिकाणी अंघोळीसाठी नेले जाते. अंघोळ घातल्यानंतर शेतकरी लोक आपल्या बैलांना छान सजवतात. त्यांच्या शिंगांना रंग लावून अंगावर झुल घातली जाते. यादिवशी बैलांना पुरणपोळी चे जेवण असते. काही ठिकाणी बाजरी ची खिचडी सुद्धा बैलांना खाऊ घातली जाते. यादिवशी सर्व शेतकऱ्यांमध्ये आनंदाचे वातावरण असते. सायंकाळच्या वेळी गावातील सर्व लोक आपापल्या बैलांना घेऊन गावाच्या मोकळ्या चौकात जमतात. बैलपोळ्याच्या दिवस शेतकरी आणि शेतात काम करणारे बैल व इतर सर्व प्राण्यांच्या विश्रांतीचा दिवस असतो. म्हणून या दिवशी कोणतेही काम केले जात नाही. यानंतर संध्याकाळच्या वेळी घरातील महिला आपापल्या बैलाची आरती ओवाळून पूजा करतात. ढोल ताशांच्या गजरात त्यांची मिरवणूक काढली जाते. भारतीय संस्कृती मनुष्या सोबतच निसर्ग आणि प्राणीमात्रांची देखील पूजा करायला शिकवते. आपल्...

Bail Pola 2021: बैल पोळा साजरा करा खास; जाणून घ्या विदर्भातील परंपरा बैल पोळा (Bail Pola), बेंदुर हे सण कृषीप्रधान भारतातील कृषी संस्कृती अधि व्याप्तपणे दर्शवतात. महाराष्ट्र आणि देशभरात हा सण साजरा होतो मात्र प्रदेशपरत्वे परंपरा आणि मान्यतांनुसार, तिथी आणि वेळा वेगवेगळ्या असतात. जसे की, पश्चिम महाराष्ट्रात काही ठिकाणी कर्नाटकी बेंदूर (Baindur) साजरा होतो. बैल पोळा (Bail Pola), बेंदुर हे सण कृषीप्रधान भारतातील कृषी संस्कृती अधि व्याप्तपणे दर्शवतात. महाराष्ट्र आणि देशभरात हा सण साजरा होतो मात्र प्रदेशपरत्वे परंपरा आणि मान्यतांनुसार, तिथी आणि वेळा वेगवेगळ्या असतात. जसे की, पश्चिम महाराष्ट्रात काही ठिकाणी कर्नाटकी बेंदूर (Baindur) साजरा होतो. तर काही ठिकाणी महाराष्ट्रीय बेंदूर. तसेच, विदर्भामध्ये श्रावणातील शेवटच्या सोमवार ( Shravan Somwar) म्हणजेच पाचव्या सोमवारी (5th Shravan Somwar 2021) बैल पोळा (Bail Pola Traditions in Vidarbha) साजरा होतो. याच दिवशी पिठारी अमावस्या असते. पाठीमागील अनेक वर्षांपासून विदर्भात श्रावणातील शेवटच्या शनिवारी हा सण साजरा केला जातो. जाणून घ्या परंपरेने बैल पोळा ( Bail Pola 2021) सण कसा करतात साजरा? श्रावण महिन्यातील शेवटच्या म्हणजेच पाचव्या सोमवारी साजरा केला जाणारा बैल पाळा हा प्रामुख्याने मध्य प्रदेश, तेलंगण आणि या राज्यांच्या सीमेवर असलेल्या महाराष्ट्रातील काही प्रदेशामध्ये मोठ्या प्रमाणावर सारा केला जातो. यात प्रामुख्याने विदर्भ आणि सीमेवरील गावांचा समावेश आहे. या दिवशी शेतकऱ्यांचा सोबती आणि प्रमुख मदतगार असेलेल्या बैल आणि पशूधनाची पूजा केली जाते. प्रामुख्याने बैलांची. काळाच्या ओघात बैल गेले आणि ट्रॅक्टर आले. त्यामुळे अनेकांकडे बैल असत नाही. अश...

श्रावण महिन्यात सणांची रेलचेल पाहायला मिळते. अनेक सण या महिन्यात आपल्या भेटीला येतात आणि या श्रावण महिन्याची सांगता होते ती श्रावण महिन्याच्या अखेरीस येणाऱ्या पोळा या सणाने. हिंदू संस्कृतीत वृक्षां प्रमाणेच वन्यजीवांना देखील पूजनीय मानले आहे. वर्षभर शेतात शेतकऱ्यांचा समवेत बरोबरीने राबणाऱ्या बैलांप्रती एक दिवस उतराई होण्याची संधी म्हणून पोळा या सणाकडे पाहिले जाते. पिठोरी अमावस्येला शेतकरी बांधव आपल्या सर्जा-राजाचा हा सण अत्यंत आनंदाने आणि उत्साहाने साजरा करतात. शेतकऱ्यांसोबत हमेश्य राबणारा, कष्ट करणारा बईलाबद्दल आभार (कृतज्ञता) व्यक्त करण्यासाठी गावातील लोक बैलाला खूप महत्व देतात. महाराष्ट्रातील काही भागात हा सण दोन दिवस साजरा केला जातो. बैलपोळा म्हणजेच पहिल्या दिवसाला मोठा पोळा आणि दुसऱ्या दिवसाला लहान मुले लाकडाचे नंदीबैल सजवितात याला तान्हा पोळा म्हटले जाते. बैलपोळा विषयी एक कथा आहे. जेव्हा प्रभू विष्णू हे कृष्णाच्या रूपात अवतरले होते तेव्हापासून कृष्णाचा मामा कंस भगवान कृष्णाचा वध करण्याचा प्रयत्न करत होता. एकदा मामा कंसाने पोलासुर नावाचा राक्षस कृष्ण भगवंताचा वध करण्यासाठी पाठवला होता.त्या राक्षसाचा पराभव करून सर्वांना चकित केले हित. तो दिवस श्रावण अमावस्येचा होता म्हणून या दिवसाला 'पोळा' म्हणू लागले. हा दिवस पिठोरी अमावस्या म्हणून सुद्धा साजरा केला जातो.पोळा या सणाच्या आदल्या दिवशी बैलांना रितसर आमंत्रण देण्याची पद्धत आहे. 'आज आवतन द्या उद्या जेवायला या' असे आमंत्रण बैलांना दिले जाते. दुसऱ्या दिवशी सकाळी बैलांना नदीवर नेऊन त्यांना आंघोळ घातली जाते. घरी आल्यावर त्यांच्या सर्वांगावर गेरूने ठिपके दिले जातात. शिंगांना बेगडी, डोक्याला बाशिंग, गळ्यात कवळ्या आणि पायात घुंगर...

या सणांबरोबरच सरत्या मारण्याची तुतारी /आसूड वापरण्यात येत नाही. पोळ्याच्या आदल्याच थी बैलांना आमंत्रण. देण्यात येते. पोळ्याच्या दिवशी त्यांना तलाव, बैल पोळा निबंध मराठी या दिवशी बैलाच्या मानेला हळद व तुपाने यकले जाते पीठावर सुरेख सुरेख नक्षीकाम केलेली झुल, सर्वांगावर गेहरू चे टिपके शिंगाना बेगड डोक्याला बाशिंग गळ्यात कवड्या व घुंगुरांच्या माळा, नवी वेसण, नवा कासरा, पाण्यात चांदीचे वा करदोड्याचे तोडे , खायला गोड पुरणपोळी अन्नाचा नैवेद्य असते. पोळ्याचे महत्त्व शेतकरीवर्गात फार आहे. शेतकरी या दिवसाची आतुरतेने वाट पाहत असतो. शेतकऱ्याचा सखा Bail Pola Nibandh in Marathi पोळ्याच्या दिवशी बैलाला गाडीला अथवा नांगराला जुंपले जात नाही तर त्याचे पूजन केले जाते. पोळ्याच्या पहाटे Bail Pola Nibandh in Marathi शिंगाला लावून, फुगे बांधून त्याच्या अंगावर झूल टाकली जाते. गळ्यात सुतापासून तयार करण्यात आलेल्या माळा तर पायात घुंगरू बांधतात बाशिंगे लावतात अशा नाना तऱ्हेने सजविण्यात येते. बैलांचा सण आहे. बैलांप्रती प्रेमभाव व्यक्त करणारा हा एक मराठी Bail Pola Nibandh in Marathi ज्याच्याकडे शती नाही ते मातीच्या बैलाची मजा करतात यांत्रिकीकरणा मुळे बैल पोळा निबंध मराठी उन्हा तन्हाची पर्वा न करता यांत्रिकरणाच्या युगात शेतीत बैलांचा सहभाग कर्म झालाय तरीही बळीराजाच्या जीवनाव स्थान कायम शेतकऱ्यांच्या म्हणजे पोळा. पोळ्याचे दोन दिवस बैलांसाठी विश्रांतीचे असतात. त्यांना हाऊ Bail Pola Nibandh in Marathi त्यानंतर वाजत-गाजत बैलाची गावातून मिरवणूक काढण्यात येते. प्राण्यांबद्दल असलेल्या प्रेमभावनेचा उत्सव म्हणजे सूर्यतीत सहभागी होणाऱ्या बैलावर अमानवी अत्याचारही हात असे बैलावर होणारे अत्याचार आता थांबले पाहिजे. ...

बैल पोळा - निबंध -------------------------------- श्रावण महिन्याची सुरुवात होताच अनेक सण उत्सवांची रेलचेल सुरू होते. पावसाचे दिवस असल्याने सृष्टीचे सौदर्यही खुलून दिसते. अश्या या श्रावणात नागपंचमी, नारळी पौर्णिमा, रक्षाबंधन, गोकुळाष्टमी या सणांनंतर सरत्या श्रावणात येतो बैल पोळ्याचा सण. संपूर्ण महाराष्ट्रात आजही मोठ्या उत्साहाने साजरा केला जाणार हा सण. शेतकरी बांधवांसाठी पोळा सणाचे महत्व खूप आहे. बैलपोळ्याचा दिवस शेतकऱ्यांची बैलांविषयी असलेली कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा दिवस होय. वर्षभर शेतात कष्ट करून राबणाऱ्या आणि शेतकऱ्याचा खांद्याला खांदा लावून शेतीत मदत करणाऱ्या बैलाला या दिवशी पुजले जाते. बैलपोळ्याच्या दिवशी सर्वात आधी शेतकरी भल्या पहाटे उठून बैलांच्या गळा आणि नाकातील दोर काढतात. यानंतर त्यांना आंघोळ घालून तयार केले जाते. जर जवळपास नदी अथवा तलाव असेल तर त्या ठिकाणी अंघोळीसाठी नेले जाते. अंघोळ घातल्यानंतर शेतकरी लोक आपल्या बैलांना छान सजवतात. त्यांच्या शिंगांना रंग लावून अंगावर झुल घातली जाते. यादिवशी बैलांना पुरणपोळी चे जेवण असते. काही ठिकाणी बाजरी ची खिचडी सुद्धा बैलांना खाऊ घातली जाते. यादिवशी सर्व शेतकऱ्यांमध्ये आनंदाचे वातावरण असते. सायंकाळच्या वेळी गावातील सर्व लोक आपापल्या बैलांना घेऊन गावाच्या मोकळ्या चौकात जमतात. बैलपोळ्याच्या दिवस शेतकरी आणि शेतात काम करणारे बैल व इतर सर्व प्राण्यांच्या विश्रांतीचा दिवस असतो. म्हणून या दिवशी कोणतेही काम केले जात नाही. यानंतर संध्याकाळच्या वेळी घरातील महिला आपापल्या बैलाची आरती ओवाळून पूजा करतात. ढोल ताशांच्या गजरात त्यांची मिरवणूक काढली जाते. भारतीय संस्कृती मनुष्या सोबतच निसर्ग आणि प्राणीमात्रांची देखील पूजा करायला शिकवते. आपल्...

Bail Pola 2021: बैल पोळा साजरा करा खास; जाणून घ्या विदर्भातील परंपरा बैल पोळा (Bail Pola), बेंदुर हे सण कृषीप्रधान भारतातील कृषी संस्कृती अधि व्याप्तपणे दर्शवतात. महाराष्ट्र आणि देशभरात हा सण साजरा होतो मात्र प्रदेशपरत्वे परंपरा आणि मान्यतांनुसार, तिथी आणि वेळा वेगवेगळ्या असतात. जसे की, पश्चिम महाराष्ट्रात काही ठिकाणी कर्नाटकी बेंदूर (Baindur) साजरा होतो. बैल पोळा (Bail Pola), बेंदुर हे सण कृषीप्रधान भारतातील कृषी संस्कृती अधि व्याप्तपणे दर्शवतात. महाराष्ट्र आणि देशभरात हा सण साजरा होतो मात्र प्रदेशपरत्वे परंपरा आणि मान्यतांनुसार, तिथी आणि वेळा वेगवेगळ्या असतात. जसे की, पश्चिम महाराष्ट्रात काही ठिकाणी कर्नाटकी बेंदूर (Baindur) साजरा होतो. तर काही ठिकाणी महाराष्ट्रीय बेंदूर. तसेच, विदर्भामध्ये श्रावणातील शेवटच्या सोमवार ( Shravan Somwar) म्हणजेच पाचव्या सोमवारी (5th Shravan Somwar 2021) बैल पोळा (Bail Pola Traditions in Vidarbha) साजरा होतो. याच दिवशी पिठारी अमावस्या असते. पाठीमागील अनेक वर्षांपासून विदर्भात श्रावणातील शेवटच्या शनिवारी हा सण साजरा केला जातो. जाणून घ्या परंपरेने बैल पोळा ( Bail Pola 2021) सण कसा करतात साजरा? श्रावण महिन्यातील शेवटच्या म्हणजेच पाचव्या सोमवारी साजरा केला जाणारा बैल पाळा हा प्रामुख्याने मध्य प्रदेश, तेलंगण आणि या राज्यांच्या सीमेवर असलेल्या महाराष्ट्रातील काही प्रदेशामध्ये मोठ्या प्रमाणावर सारा केला जातो. यात प्रामुख्याने विदर्भ आणि सीमेवरील गावांचा समावेश आहे. या दिवशी शेतकऱ्यांचा सोबती आणि प्रमुख मदतगार असेलेल्या बैल आणि पशूधनाची पूजा केली जाते. प्रामुख्याने बैलांची. काळाच्या ओघात बैल गेले आणि ट्रॅक्टर आले. त्यामुळे अनेकांकडे बैल असत नाही. अश...

श्रावण महिन्यात सणांची रेलचेल पाहायला मिळते. अनेक सण या महिन्यात आपल्या भेटीला येतात आणि या श्रावण महिन्याची सांगता होते ती श्रावण महिन्याच्या अखेरीस येणाऱ्या पोळा या सणाने. हिंदू संस्कृतीत वृक्षां प्रमाणेच वन्यजीवांना देखील पूजनीय मानले आहे. वर्षभर शेतात शेतकऱ्यांचा समवेत बरोबरीने राबणाऱ्या बैलांप्रती एक दिवस उतराई होण्याची संधी म्हणून पोळा या सणाकडे पाहिले जाते. पिठोरी अमावस्येला शेतकरी बांधव आपल्या सर्जा-राजाचा हा सण अत्यंत आनंदाने आणि उत्साहाने साजरा करतात. शेतकऱ्यांसोबत हमेश्य राबणारा, कष्ट करणारा बईलाबद्दल आभार (कृतज्ञता) व्यक्त करण्यासाठी गावातील लोक बैलाला खूप महत्व देतात. महाराष्ट्रातील काही भागात हा सण दोन दिवस साजरा केला जातो. बैलपोळा म्हणजेच पहिल्या दिवसाला मोठा पोळा आणि दुसऱ्या दिवसाला लहान मुले लाकडाचे नंदीबैल सजवितात याला तान्हा पोळा म्हटले जाते. बैलपोळा विषयी एक कथा आहे. जेव्हा प्रभू विष्णू हे कृष्णाच्या रूपात अवतरले होते तेव्हापासून कृष्णाचा मामा कंस भगवान कृष्णाचा वध करण्याचा प्रयत्न करत होता. एकदा मामा कंसाने पोलासुर नावाचा राक्षस कृष्ण भगवंताचा वध करण्यासाठी पाठवला होता.त्या राक्षसाचा पराभव करून सर्वांना चकित केले हित. तो दिवस श्रावण अमावस्येचा होता म्हणून या दिवसाला 'पोळा' म्हणू लागले. हा दिवस पिठोरी अमावस्या म्हणून सुद्धा साजरा केला जातो.पोळा या सणाच्या आदल्या दिवशी बैलांना रितसर आमंत्रण देण्याची पद्धत आहे. 'आज आवतन द्या उद्या जेवायला या' असे आमंत्रण बैलांना दिले जाते. दुसऱ्या दिवशी सकाळी बैलांना नदीवर नेऊन त्यांना आंघोळ घातली जाते. घरी आल्यावर त्यांच्या सर्वांगावर गेरूने ठिपके दिले जातात. शिंगांना बेगडी, डोक्याला बाशिंग, गळ्यात कवळ्या आणि पायात घुंगर...

या सणांबरोबरच सरत्या मारण्याची तुतारी /आसूड वापरण्यात येत नाही. पोळ्याच्या आदल्याच थी बैलांना आमंत्रण. देण्यात येते. पोळ्याच्या दिवशी त्यांना तलाव, बैल पोळा निबंध मराठी या दिवशी बैलाच्या मानेला हळद व तुपाने यकले जाते पीठावर सुरेख सुरेख नक्षीकाम केलेली झुल, सर्वांगावर गेहरू चे टिपके शिंगाना बेगड डोक्याला बाशिंग गळ्यात कवड्या व घुंगुरांच्या माळा, नवी वेसण, नवा कासरा, पाण्यात चांदीचे वा करदोड्याचे तोडे , खायला गोड पुरणपोळी अन्नाचा नैवेद्य असते. पोळ्याचे महत्त्व शेतकरीवर्गात फार आहे. शेतकरी या दिवसाची आतुरतेने वाट पाहत असतो. शेतकऱ्याचा सखा Bail Pola Nibandh in Marathi पोळ्याच्या दिवशी बैलाला गाडीला अथवा नांगराला जुंपले जात नाही तर त्याचे पूजन केले जाते. पोळ्याच्या पहाटे Bail Pola Nibandh in Marathi शिंगाला लावून, फुगे बांधून त्याच्या अंगावर झूल टाकली जाते. गळ्यात सुतापासून तयार करण्यात आलेल्या माळा तर पायात घुंगरू बांधतात बाशिंगे लावतात अशा नाना तऱ्हेने सजविण्यात येते. बैलांचा सण आहे. बैलांप्रती प्रेमभाव व्यक्त करणारा हा एक मराठी Bail Pola Nibandh in Marathi ज्याच्याकडे शती नाही ते मातीच्या बैलाची मजा करतात यांत्रिकीकरणा मुळे बैल पोळा निबंध मराठी उन्हा तन्हाची पर्वा न करता यांत्रिकरणाच्या युगात शेतीत बैलांचा सहभाग कर्म झालाय तरीही बळीराजाच्या जीवनाव स्थान कायम शेतकऱ्यांच्या म्हणजे पोळा. पोळ्याचे दोन दिवस बैलांसाठी विश्रांतीचे असतात. त्यांना हाऊ Bail Pola Nibandh in Marathi त्यानंतर वाजत-गाजत बैलाची गावातून मिरवणूक काढण्यात येते. प्राण्यांबद्दल असलेल्या प्रेमभावनेचा उत्सव म्हणजे सूर्यतीत सहभागी होणाऱ्या बैलावर अमानवी अत्याचारही हात असे बैलावर होणारे अत्याचार आता थांबले पाहिजे. ...