।।यत्

Table of Contents • • • • • • • • • • Langhana definition Definition of Langan Treatment: यत् किञ्चिल्लाघवकरं देहे तल्लङ्घनं स्मृतम्||९|| yat kiñcillāghavakaraṃ dehe tallaṅghanaṃ smṛtam || – Charaka Samhita Sutrasthana 22/9 Whichever Panchakarma therapies / medicines / lifestyle changes that bring about lightness and thinness to the body is called Langhana – Deprivation treatment. It is also called as DE-nourishing treatment. Effect on Tridosha Usually lightness is a quality of Vata Dosha. Heaviness is due to Kapha Dosha. So, whenever there is Kapha dosha increase, or whenever there is blocking of body channels by Kapha dosha, whenever Kapha is associated with Pitta Dosha, Langhana treatment principle is adopted. Characteristic features of medicines Characteristic Features of medicines / treatments – लघु उष्ण तीक्ष्ण विशदं रूक्षं सूक्षं खरं सरम्। कठिणं च एव यत् द्रव्यं प्रायः तत् लङ्घनं स्मृतम्॥(च.सू.२२/१२) Light (Laghu) – The herbs, medicines, diet prescribed to achieve Langhana in patient is having lightness as predominant quality. hot (Ushna) – usually substances having hot quality are light in nature, hence they are used. Sharp (Teekshna) – The purpose of Langhana treatment is to open up channels, to let out morbid matter out of the body, hence the remedies with sharpness quality are chosen, which makes the medicines to enter the minutest body channels. Non-slimy (Vishada) –This quality helps to bring about clarity to the body channels. It takes away the stickiness. Dr...

अन्तर्विषयाः • १ यन्त्रोपारोपितकोशांशः • १.१ कल्पद्रुमः • १.२ अमरकोशः • १.३ वाचस्पत्यम् • १.४ शब्दसागरः • १.५ Apte • १.६ Monier-Williams • १.७ Purana index • १.८ Purana Encyclopedia • १.९ Vedic Index of Names and Subjects यन्त्रोपारोपितकोशांशः [ ] कल्पद्रुमः [ ] पृष्ठभागोऽयं यन्त्रेण केनचित् काले काले मार्जयित्वा यथास्रोतः परिवर्तयिष्यते। तेन मा भूदत्र शोधनसम्भ्रमः। सज्जनैः यति, त्रि, बहुवचनान्तयावच्छब्दार्थकः । यतगुलि इति भाषा । यच्छब्दात् निपातनात् डतिप्रत्य- येन निष्पन्नम् । इति मुग्धबोधव्याकरणम् ॥ (यथा, ऋग्वेदे । १० । १५ । १३ । “त्वं वेत्थ यति ते जातवेदः ।” “यति ते यावन्तस्ते भवन्ति ।” इति तद्भाष्ये सायणः ॥) यतिः, पुं, (यतते चेष्टते मोक्षार्थमिति । यत् + “सर्व्वधातुभ्य इन् ।” उणा ० ४ । ११७ । इति इन् ।) निर्ज्जितेन्द्रियग्रामः । तत्पर्य्यायः । यती २ । इत्यमरः । २ । ७ । ४४ ॥ भिक्षुः ३ संन्यासिकः ४ कर्म्मन्दी ५ रक्तवसनः ६ परि- व्राजकः ७ तापसः ८ पराशरी ९ परिकाङ्क्षी १० मस्करी ११ पारिरक्षकः १२ । इति हेम- चन्द्रः ॥ निकारः । विरतिः । इति तत्रैव नानार्थे ॥ * ॥ तस्य वाराणस्यां वासो यथा, -- “अष्टौ मासान् विहारस्य यतीनां संयतात्म- नाम् । एकत्र चतुरो मासानब्दं वा निवसेत् पुनः ॥ अविमुक्ते प्रविष्टानां विहारस्तु न विद्यते । यतिभिर्मोक्षकामैश्च अविमुक्तं निषेव्यते ॥” इति मात्स्ये अविमुक्तमाहात्म्ये १५९ अध्यायः ॥ यतिधर्म्मो यथा, -- “अलावुं दारुपात्रञ्च मृण्मयं वैदलं तथा । एतानि यतिपात्राणि मनुः स्वायद्भुवोऽब्रवीत् ॥ एककालं चरेद्भैक्ष्यं न प्रसज्जत विस्तरे । भक्ष्य प्रसक्तो हि यतिर्विषयेष्वपि सज्जति ॥ विधूमे सन्नमुषले व्यङ्गारे भुक्तवज्जने । वृत्ते शरावसम्पाते भिक्षां नित्यं यतिश्चरेत्...

सुभाषित-रत्न-भाण्डागारम् सप्तमं सङ्कीर्णक-प्रकरणम् The text here is taken from the seventh book of the Subhäñita-ratna-bhäëòägära, (ed.) Narayana Ram Acharya, Kavyatirtha, as volume 106 in the Chowkhamba Sanskrit Series (Varanasi: Chowkhamba Sanskrit Series Office, 1998). It is, of course, a reprint of the Nirnaya Sagar Press edition which went through a number of different editions, the last in 1952. This last section appears to contain odds and ends that did not fit in easily or were missed in the preparation of the earlier sections, which are organized according to subject matter. References throughout SRB are not given consistently, and that is reflected in this edition, though we have made some attempt to place the references next to the verse for the convenience of the reader. However, there are inconsistencies in the numbering, due to the differences between the editions used by the original editor and myself. Here are some of the abbreviations used here: का.नी. = कामन्दकी-नीतिः (Triv. Skt. Ser. no. xiv.) कथा. = कथा-सरित्-सागर (समदेव) कु.सं. = कुमार-सम्भव चा.नी.सा. = चाणक्य-नीति-सार नी.श. = नीति-शतक पञ्च. = पञ्चतन्त्र प.पु. = पद्म-पुराण प्र. = प्रसङ्गाभरणम् (Grantha-ratna-mala IV, 10-11) बृ.चा. = बृहत् चाणकय-नीति भर्तृ. = भर्तृहरि-शतक-त्रयम् भर्तृ.सं. = भर्तृहरि-सुभाषित-सङ्ग्रह भा.पु. = भागवत-पुराण भोज. = भोज-प्रबन्ध म.भा. = महाभारत मनु = मनु-स्मृति रा. = वाल्मीकि ऋआमायण रा.त. = राज-तरङ्गिणी विक्रम. = विक्रम-चरितम् वे. = वेताल-पञ्चविंशति वै.श. = वैराग्य-शतक शा. = आभ...

Sanskrit text, Unicode transliteration, Word-for-word and English translation of verse 9.27: यत् करोषि यद् अश्नासि यज् जुहोषि ददासि यत् । यत् तपस्यसि कौन्तेय तत् कुरुष्व मद्-अर्पणम् ॥ २७ ॥ yat karoṣi yad aśnāsi yaj juhoṣi dadāsi yat | yat tapasyasi kaunteya tat kuruṣva mad-arpaṇam || 27 || yat–whatever; karoṣi–undertakings you make; yat–whatever; aśnāsi–you eat; yat–whatever; juhoṣi–you sacrifice; dadāsi–you give in charity; yat–whatever; yat–whatever; tapasyasi–austerities you perform; kaunteya–O son of Kuntī; tat–that; kuruṣva–you must do; mat-arpaṇam–as an offering to Me. O son of Commentary: Sārārtha-Varṣiṇī Ṭīkā (By Śrīla ārto jijñāsur arthārthī To remove Arjuna’s doubt, Śrī bhakti, namely bhakti that is predominated by and mixed with karma and jñāna– For this reason, Śrī Bhagavān is speaking this verse beginning with the words yat karoṣi, and also the next verse. “Whatever mundane or Vedic activities you perform as normal routine, whatever food or water you take daily, and whatever austerities you may perform, you should maintain the understanding that all of them can be offered to Me.” This, however, is neither niṣkāma-karma- bhakti in The following question may be raised: If juhoṣi (the performance of sacrifice) is the same as bhakti, which is performed for the purpose of satisfying Śrī ananyā-bhakti, exclusive devotion? In response Bhagavān says, “This is all right, but in ananyā-bhakti, actions are not offered to Bhagavān after they have been performed; rather, a...

It is said in Ayurveda: शीर्यते अनेन इति शरीरं ( Chakrapani commentary on च.सं.सू . 1) – that which deteriorates or that which is always in a state of change towards degeneration is called as शरीरं (human body). Our ancestors were aware of astronomy; they keenly observed the changes in seasons with respect to sun, moon, stars, winds, and rainfall. यत् पिण्डे, तत् ब्रह्माण्डे । yat piṇḍe, tat brahmāṇḍe Whatever there is in the environment is also there in the human body The concept of “यत् पिण्डे, तत् ब्रह्माण्डे” (whatever there is in the environment is also there is the human body) was applied, which led to appreciating changes in the human body according to seasons and regimens were made accordingly. Seasonal regimens main aim was to prevent diseases due to seasonal derangement of doshas. Hence Rutucharya is one of the ways to be in sync with ever-changing nature and being healthy all at the same time. And that’s exactly what we are going to explore in this article, so grab your note-taking tools and let’s start! The Basics of Ritucharya What is a Ritu (ऋतु)? ऋतु means द्वौ मासौ (dvau māsau) or two months. How many Ritus we have and which are they? The first three Ritus are together called as आदान काल ādāna kāla (उत्तरायण uttarāyaṇa – tilt of northern hemisphere of earth away from the sun) and next three together called as विसर्ग काल visarga kāla (दक्षिणायन dakṣiṇāyaṇa – tilt of southern hemisphere of earth away from the sun). There is a gradual decrease of बलं balaṃ (ph...

यत्‌ मू भाय् यत्‌ छगु खँग्वःयागु उत्पत्ति व छ्येलेज्या [ ] उत्पत्ति व विकास [ ] थ्व खँग्वयागु छ्येलेज्या दक्ले न्ह्य संस्कृतय् जुगु ख। लिपा थ्व खँग्वयागु छ्येलेज्या [ ] थ्व खँग्वयागु छ्येलेज्या संस्कृतय् व संस्कृत नाप स्वापू दुगु व संस्कृत नं बुया वगु भाषे जुगु खने दु। मेमेगु भाषे छ्येलिगु रुप [ ] मेमेगु भाषे थ्व खँग्वयात छ्येलिगु रुप थ्व कथलं दु • • • • • • • • • • • • • • • • मेमेगु भाषा: स्वया दिसँ [ ] • पिनेयागु स्वापू [ ] (थ्व भाषा नाप स्वापू दुगु चीहाकगु च्वसु खः। थ्व च्वसुय् अप्व तथ्य तनादीत ईनाप दु।)

यत् – तत् पठत अवगच्छत च भरते यत् संसृत ज्ञानम् अस्ति तत् अन्यत्र नास्ति। चन्दनस्य काष्ठे यत् गन्धः अस्ति तत् अन्यत्र नास्ति। भारते यत् वास्तुशिल्पम् अस्ति तत् अन्यत्र नास्ति। भारते यत् वार्तावरणम् अस्ति तत् उत्तमम्। उत्तर भारते यत् शैत्यम् अस्ति तत् दक्षिणभारते नास्ति। यद्यपि - तथापि पठत अवगच्छत च १.अलसाः दृढकायाः, ते कार्यम् न कुर्वन्ति। यद्यपि अलसाः दृढकायाः, तथापि ते कार्यम् न कुर्वन्ति। २. अहम् योगासनम् करोमि , मम तृप्तिः नास्ति। यद्यपि अहम् योगासनम् करोमि ,तथापि मम तृप्तिः नास्ति। ३. सा प्रश्नान् पृच्छति, सा न अवगच्छति। यद्यपि सा प्रश्नान् पृच्छति, तथापि सा न अवगच्छति। ४. वृष्टिः सम्यक् असीत् , कृषकः सन्तुष्टः नास्ति। यद्यपि वृष्टिः सम्यक् असीत् ,तथापि कृषकः सन्तुष्टः नास्ति। ५. छात्राः नियमम् जानाति, ते उल्लंघनं करोति। यद्यपि छात्राः नियमम् जानाति,तथापि ते उल्लंघनं करोति। अभ्यासः १. ‘यत्--------तत्’ उपयुज्य वाक्यानि लिखतु। १. भवति यत् वदति तत् अहं न जानामि। २. ३. ४. ५. ६. ७. ८. ९. १०. २. वाक्यद्वयं लिखितम् अस्ति | ते मिलित्वा एकम् वाक्यम् लिखतु यथा – अद्य विरामः अस्ति। अहं कार्यालयं गच्छामि। यस्यपि अद्य विरामः अस्ति तथापि अहं कार्यालयं गच्छामि। १. सा बुधिमती ।परीक्षायाम् अनुतीर्णा। २. ते पूर्वम् अस्न्तुष्टः आसीत्। इतानीं सन्तुष्टः जातः। ३. धनम् अस्ति। सः दानम् न करोति। ४. ग्रन्थालयम् अस्ति। सः पुस्तकं न स्वीकरोति। ५. बुभुक्षा अस्ति। सा न खादति। ६. विद्युत् नास्ति। सा गृहपाठं लिखति। ७. आरोग्यम् सम्यक् नास्ति। सा चिकित्सालयम् न गच्छति। ८. समयः अस्ति। यानम् नास्ति। ९. रामः श्लोकं वारंवारं पठति। विस्मरति। १०. वृष्टिः अस्ति। उद्यानं गच्छति। • अष्टाध्यायी-परिचयः • 01 - सार...

• मुखपृष्ठ • जानकारी • • • • सूचियां • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • अभ्यास • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • विकल्प • भाषा • संस्कृतम् • हिन्दी • मराठी • English (India) • English • शब्दों का आकार • सबसे बड़ा • बड़ा • साधारण • छोटा • सबसे छोटा • भाषा • संस्कृतम् • हिन्दी • मराठी • English (India) • English • शब्दों का आकार • सबसे बड़ा • बड़ा • साधारण • छोटा • सबसे छोटा