पुस्तकाचे महत्व

यह सुझाव दिया जाता है कि इस लेख या भाग का पुस्तकालय के साथ विलय कर दिया जाए। (वार्ता) पुस्तकें मनुष्य की सर्वश्रेष्ठ एवं सर्वाधिक विश्वसनीय मित्र हैं। इनमें वह शक्ति है जो मनुष्य को अंधकार से प्रकाश की ओर ले जाती है तथा कठिन से कठिन समस्याओं के निदान के लिए बल प्रदान करती है। जिस व्यक्ति को पुस्तकों से लगाव है वह कभी भी स्वयं को एकाकी व कमजोर अनुभव नहीं कर सकता है। पुस्तकें मनुष्य के आत्म-बल का सर्वश्रेष्ठ साधन हैं। महान देशभक्त एवं विद्वान लाला लाजपत राय ने पुस्तकों के महत्व के संदर्भ में कहाथा: ” मैं पुस्तकों का नर्क में भी स्वागत करूँगा। इनमें वह शक्ति है जो नर्क को भी स्वर्गबनाने की क्षमता रखती है। ” वास्तव में मनुष्य के लिए ज्ञान अर्जन व बुद्‌धि के विकास के लिए पुस्तकों का अध्ययन अत्यंत आवश्यक है। शास्त्रों में भी पुस्तकों के महत्व को सदैव वर्णित किया गया है। संस्कृत की एक सूक्ति के अनुसार: ” काव्य शास्त्र विनोदेन, कालो गच्छति धीमताम्। व्यसनेन च मूर्खाणां, निद्रयाकलहेन वा।। ” अर्थात् बुद्‌धिमान लोग अपना समय काव्य-शास्त्र अर्थात् पठन-पाठन में व्यतीत करते हैं वहीं मूर्ख लोगों का समय व्यसन, निद्रा अथवा कलह में बीतता है। वर्तमान में छपाई की कला में अभूतपूर्व विकास हुआ है। आधुनिक मशीनों के आविष्कार से पुस्तकों के मूल्यों में काफी कमी आई है तथा साथ ही साथ उनकी गुणवत्ता में भी सुधार हुआ है। प्राचीन काल की तुलना में आज पुस्तकें बड़ी सरलता से प्राप्त भी हो जाती हैं परंतु सभी वांछित पुस्तकों को खरीदना व उनका संग्रह जन सामान्य के लिए एक दुष्कर कार्य हे। इन परिस्थितियों में पुस्तकालय का योगदान बहुत अधिक बढ़ जाता है। पुस्तकालय (पुस्तक+आलय) अर्थात् वह स्थान जहाँ पुस्तकें संगृहीत हो...

मी तुम्हांला वाचायला शिकवले. तुम्हांला अनेक प्रकारची माहिती सांगितली. खूप गोष्टी सांगितल्या. खूप कविता, गाणी दिली. पण तुम्ही हे सारे विसरलात. आता तरी लक्षात घ्या. मला व माझ्या बांधवांना जवळ घ्या. तुमचे जीवन सुखी होईल. Set 2: फाटक्या पुस्तकाचे आत्मवृत्त निबंध मराठी – Fatkya Pustakache Atmavrutta Marathi वार्षिक परीक्षा संपली. ३० एप्रिलला इयत्ता ७ वीचा निकाल लागला. मी वर्गात प्रथम क्रमांकाने उत्तीर्ण झालो. घरी येऊन जुनी पुस्तके, रद्दीवाल्याला द्यावी म्हणून कपाट उघडले तर आवाज आला स्थांब महेश.’ मला आश्चर्य वाटले. मी पुस्तकांना हात लावला तर एक कोपऱ्यातील जुनेपुराणे पुस्तक बोलायला लागले. ते म्हणाले, ‘आठवतं का महेश, अरे तुझ्या वाढदिवसाला तुझ्या काकांनी मला तुझ्यासाठी भेट दिले. तेव्हा तू सारखा चित्रांकडे पाहत होतास. वारंवार माझा सुगंध घेत श्यामची आई, श्यामची झोपतानाही मला जवळ ठेवत होतास. तेव्हा झोपेत माझी पाने चुरगाळत असताना मला किती वेदना होत होत्या. तू मला चांगले कव्हर घातलेस. स्वतःचे नाव लिहून ऐटीत सर्वांना दाखवित होतास. पण व्हॉलीबॉल सारखे मला हाताळीत होतास. माझे एक एक पान दूर करताना कधी माझा विचार केलास? मला त्यावेळी किती वाईट वाटत होते. नाही महेश, असे मला आता रद्दीत टाकशील तर नंतर तो चणेवालाही माझ्या एका एका पानाचे तुकडे करणार. एवढा निर्दयी होऊ नकोस. विचार कर. मी शुद्धीवर आलो आणि पुस्तक व्यवस्थित ठेऊन दिले. Set 3: फाटक्या पुस्तकाचे आत्मवृत्त निबंध मराठी – Fatkya Pustakache Atmavrutta Marathi खेळायला पळायचे होते परंतु आईचे काम केल्याशिवाय परवानगी नव्हती म्हणून नाराजीनेच रद्दीवाल्याकडे रद्दी घालायला गेलो. वजन करुन घेताना दुकानाच्या एका कोपऱ्यातुन विव्हळण्याचा, कण्हण्याचा आवाज आ...

Pustakalaya ka Mahatva Top 3 Hindi Essay on ” Pustakalaya Ka Mahatva” निबंध नंबर :- 01 पुस्तकालय शब्द पर जब हम विचार करते हैं, तो हम इसे दो शब्दों के मेल। से बना हुआ पाते हैं—पुस्तक + आलय ; अर्थात् पुस्तक का घर जहाँ विभिन्न प्रकार की पुस्तकें होती हैं और जिनका अध्ययन स्वतंत्र रूप से किया जाता है, उसे पुस्तकालय कहा जाता है। इसके विपरीत जहाँ पस्त तो हों लेकिन उनका अध्ययन स्वतंत्र रूप से न हो और वे अलमारी में बन्द पड़ी रहती हों, उसे पुस्तकालय नहीं। कहते हैं इस दृष्टिकोण से पुस्तकालय ज्ञान और अध्ययन का एक बड़ा केन्द्र होता है । प्राचीनकाल में पुस्तकें आजकल के पुस्तकालयों की तरह एक जगह नहीं होती थीं; अपितु प्राचीनकाल में पुस्तकें हस्तलिखित हुआ करती थीं। इसलिए इन पुस्तकों का उपयोग केवल एक ही व्यक्ति कर पाता था। दूसरी बात यह कि प्राचीनकाल में पुस्तकों से ज्ञान प्राप्त करना एक बड़ा कठिन कार्य होता था; क्योंकि पुस्तकें आज जितनी प्रकार की एक ही जगह मिल जाती हैं, उतनी तब नहीं मिलती थीं। इसलिए विविध प्रकार की पुस्तकों से आनन्द, ज्ञान या मनोरंजन करने के लिए। आज हमें जितनी सुविधा प्राप्त हो चुकी हैं, उतनी इससे पहले नहीं थीं। इस प्रकार से पुस्तकालय हमारी इस प्रकार की सुविधाओं को प्रदान करने में आज अपनी महत्त्वपूर्ण भूमिका को निभा रहे हैं। पुस्तकालय की कोटियाँ या प्रकार कई प्रकार के होते हैं। कुछ पुस्तकालय व्यक्तिगत होते हैं, कुछ सार्वजनिक होते हैं और कुछ सरकारी पुस्तकालय होते हैं। व्यक्तिगत पुस्तकालय, वे पुरतकालय होते हैं, जो किसी व्यक्ति-विशेष से ही सम्बन्धित होते हैं। ऐसे पुस्तकालयों में पुस्तकों की संख्या बहुत ही सीमित और थोड़े प्रकार को होती है। हम कह सकते हैं कि व्यक्तिगत पुस्तकालय ...

पुस्तकाचे मनोगत. मला पुस्तके वाचायला खूप आवडतात म्हणूनच माझ्याकडे वेगळ्या प्रकारची खूप सारी पुस्तके आहेत आणि ती पुस्तकं मी अधून-मधून वाजत राहतो. माझी पुस्तके इथे तिथे पसरली असल्याने आई मला ती पुस्तके नीट एका ठिकाणी रचून ठेवायला नेहमी सांगत असेते, म्हणून मी एक दिवशी सर्व पुस्तके नीट रचून ठेवण्याचा निर्णय घेतला. मी माझी सर्व पुस्तके एकत्र केली आणि त्यांना नीट साफ करून एक-एक करून रचू लागला तितक्यात माझ्या हाती माझे एक आवडते पुस्तक लागले, त्या पुस्तकाची दूरदर्शन खूप वाईट झाली होती. पुस्तकाची सर्व पाने निघू लागली होती. मी ते पुस्तक नीट करू लागला आणि तेव्हा मला वाटले जसे की पुस्तकाचे पाने फडफडून माझ्याशी काही बोलायचा प्रयत्न करत आहेत. मी लक्ष देऊन ऐकू लागला ते पुस्तक काय बोलत आहे, तेव्हा माझ्या लक्षात आले की ते पुस्तक माझ्या वरती नाराज आहे कारण मी त्याची अवस्था खूप वाईट केली होती. ते पुस्तक बोलु लागले माझा जन्म एका कारखान्यांमध्ये झाला जीथे माझ्या पांढऱ्याशुभ्र पानांवरती विविध महान भारतीयांचा इतिहास लिहला गेला, मला या गोष्टीचा खूप अभिमान होता आणि आता माझ्या जीवनाचे सार्थक होईल असे मला वाटले. त्या कारखान्यातून मला थेट एका पुस्तकालया मध्ये पाठवण्यात आले मला वाटले होते आता माझ्या मधला इतिहास वाचण्यासाठी लोक माझ्याकडे धावत येतील, पण असे काही झाले नाही. लोकांना माझ्यामधील असलेल्या रोमांचक इतिहासा मध्ये काहीच रुची नव्हती. मग काय मी तसेच त्या पुस्तकालयात धूळ खात पडून राहिले होते. आणि मी वाट पाहत होते कधी कोणी येईल आणि माझा उपयोग करून घेईल. मग शेवटी जेव्हा मला वाटू लागले कोणालाही माझ्या मधे रुची नाही अश्या वेळीस तू त्या पुस्तकालयात माझा शोध घेत आला, मला तेव्हा खूप आनंद झाला तू मला घरी आ...

पुस्तकावर निबंध. बगीतले तर पुस्तके म्हणजे केवळ खूप साऱ्या पानाचा असलेला संग्रह आहे. पण ह्या पुस्तकांच्या पाना मधे आपले सर्व आयुष्य बदलण्याची शक्ति असते, पुस्तके म्हणजे ज्ञानाचा भंडार आहे. प्रतेक गोष्ट च्याचा तुम्ही विचार करू शकतात ते सर्व काही आपल्यानं पुस्तका मधे बघायला मिळते. पुस्तकान मधे आपल्या सर्व प्रश्नांची उत्तरे आहेत. पुस्तक आपलये कधीच चुकीचे मार्ग दर्शन करत नाही, आणि ते आपल्याशी कधीच खोटे सुद्धा बोलत नाही. कोणाला ही कोणत्या ही विषया मधे रुचि असूदे आपल्या साठी प्रतेक प्रकारचे पुस्तक उपलब्ध आहे. पुस्तकांचे वेगवेलगे प्रकार आहेत जसे की काल्पनिक, वरणात्मक आणि खूप सारे. प्रत्यकाला आपल्या विषया मधे रुचि असणाऱ्या पद्धतीची पुस्तके सुद्धा उपलब्ध आहेत. ह्या पुस्तकान मधे आपल्या विषयाची सर्व प्रश्नाचे उतर भेटू शकते. पुस्तक केवळ आपल्याला ज्ञानच देत नाही तर ते आपल्याला कंटाळ येत असणाऱ्या वेळेला एका अनंदिक क्षणा मधे बदलू शकतो. कारण अशी पुस्तके आहेत ज्या मधे काही जागेंचे अशे वर्णन केले आहे की आपल्याला ते वाचून असे वाटते जसे आपण त्या जागेत राहून, त्या जागेतील क्षण अनुभवत आहेत. आनंदा बरोबरच अश्या पुस्तकातून आपल्याला नवीन गोष्टींची माहिती सुद्धा मिळते. पुस्तकांची आपल्या जीवना मधे एक महत्त्वपूर्ण भूमिका असते. पुस्तक आपले गुरू आहे ते नेहमी आपले योग्य मार्गदर्शन करतात. पुस्तके वाचण्याचे खूप सारे लाभ आहेत. नियमित पुस्तके वाचली तर त्याने आपले शब्दसंग्रह आणि संप्रेषण कौशल्ये वाढते. आत्मचरित्रावर आधारित पुस्तके वाचल्याने आपल्या वक्तीमहत्वा मधे चांगले बदल घडून येतात. पुस्तका मधून घेतलेले ज्ञान अपल्यांना आपल्या आयुष्यात कधी न कधी कमी येतेच. यशस्वी लोकांचे आत्मचरित्र वाचण्याणे आपल्याला प्रेरणा...

‘पुस्तकालय’ भन्ने बितिकै हाम्रो मस्तिष्कमा आउने वाक्य भनेकै ‘पुस्तकहरुको भण्डार’, यस हिसाबमा भन्ने हो भने सामान्यतयः पुस्तकालय भन्नाले पुस्तकहरु संग्रह गरी राखिएको कोठा वा घरलाई बुझिन्छ । नेपाली शब्दसागर (वसन्तकुमार शर्मा नेपाल)मा पुस्तकालयको अर्थ “सार्वजनिक रुपले पढ्न पाइने गरी राखिएका पुस्तकहरु भएको घर वा खण्ड वा कोठा” भनेर लगाइएको छ । त्यस्तै, अक्सफोर्ड डिक्सनेरी अनुसार पुस्तकालय वा ष्दिचबचथ भन्नाले १. एक घर जहाँ पुस्तकहरु, सिडीहरु, पत्रपत्रिकाहरु आदि संग्रह गरी राखिएको हुन्छ, जसलाई मानिसहरुले पढ्न, अध्ययन वा लिएर जान सक्छन् । २. एक कोठा जहाँ अधिकांश पुस्तकहरु संग्रह गरि राखिएको हुन्छ । नेपाली विकिपीडिया अनुसार, “पुस्तकालय लेखी छापी, कोरी, खिचि वा यस्तै अरु विभिन्न माध्यमद्वारा तयार परिएको पुस्तक, पुस्तिका, अखवार, पत्रिका, नक्सा, चार्ट, फिल्म आदि ज्ञान सामाग्री सु–व्यस्थित रुपमा उपलब्ध गराई जीवनभर नियमित शिक्षा प्रदान गर्ने शैक्षिक केन्द्र हो । पुस्तकालय संस्कृत भाषाको पुस्तक र आलय दुई शव्द मिलेर बनेको हो । जसको अर्थ पुस्तकहरु राखिएको घर भन्ने हुन्छ ।” यी माथिका ३ विभिन्न श्रोतको परिभाषा÷अर्थलाई विश्लेषण गर्दा, तेश्रो अर्थात नेपाली विकिपीडिाको अर्थ सान्दर्भिक छ । हाल, पुस्तकालय भौतिक र खष्चतगब िरुममा स्थापना र सञ्चालन भएको पाइन्छ । भौतिक पुस्तकालय पुस्तकहरु, पत्रपत्रिका आदि भौतिक शैक्षिक श्रोत सामाग्रीहरु सहित सञ्चालन भएका हुन्छन् भने ख्ष्चतगब िरुपमा स्थापना भएका पुस्तकालयहरुले विद्युतीय माध्यमबाट आफ्ना प्रयोगकर्ताहरुलाई शैक्षिक श्रोतहरु उपलब्ध गराउँछन् । जसमा विकिपीडिया, गुगल सर्च, बिइंग आदि लाई उदाहरणको रुपमा लिन सकिन्छ । इन्द्रप्रसाद अधिकारीका अनुसार, “विश्वमा पुस्तक...