न तस्य प्रतिमा अस्ति

हरी ॐ जय श्री कृष्णा मित्रों।। शेयर भी अवश्य करें ताकि ये जानकारी सभी लोगों तक पहुंचे।। ये पोस्ट हम पहले भी पोस्ट कर चुके हैं आज पुनः इस पोस्ट को करने का कारण ये है कि किसी ने इस पर फिर से वही सवाल किया है फिर से एक छोटी से लाइन के साथ जो बार बार हिन्दुओं को गलत दिखाने के लिए की जाती है आज का प्रश्न:- वेद में लिखा है कि “न तस्य प्रतिमा अस्ति” जब वेदों में मूर्ती पूजा मना है तो फिर क्यों आप लोग मूर्ती पूजा करते हो? जबकि सनातन में वेद को बहुत बड़ा स्थान दिया है तो फिर वेदों का उलंघन क्यों करते हो? वेदों का उलंघन करके क्या कोई सनातनी रह कैसे सकता है? मित्रों पहले तो ये समझो कि किसी को भी कुछ भी गलत कह देना ये आपकी गलत और तुच्छ सोच का प्रमाण देती है।। मेरी राय आपको इतनी है कि कभी भी सुनी बातों से ज्यादा खुद भी पढ़ लिया करें।। आपको शर्म आनी चाहिए हमेशा एक छोटी सी लाइन ही लेकर आ जाते हैं उनको या तो पूरे पाठ पढ़ लेना चाहिए या हो सके तो कम से कम पूरे श्लोक का तो अर्थ जान ही लेना चाहिए।। एक कहावत तो सुनी ही होगी कि अधूरा ज्ञान अज्ञान का ही दूसरा रूप है।। पूरा श्लोक है ये।। ‘न तस्य प्रतिमा अस्ति यस्य नाम महाद्यश:। हिरण्यगर्भस इत्येष मा मा हिंसीदित्येषा यस्मान जात: इत्येष:।।’- यजुर्वेद 32वां अध्याय श्लोक 3 न तस्य प्रतिमा अस्ति= प्रतिमा शब्द का अर्थ आकर से भी होता है, और वो अनेकों तत्वों और द्रव्यों का समूह है, जैसे मिटटी, पानी या अन्य धातु या द्रव्य या तत्वों का कोई एक रूप आकर प्रतिमा नहीं उसी प्रकार ये भी सीमित आकर में नहीं है।। यस्य नाम महाद्यश:= उसका नाम ही महाद्रश्य है उसकी तुलना में कोई नहीं अग्निल वही है, आदित्यह वही है, वायु, चंद्र और शुक्र वही है, जल, प्रजापति और सर्वत्र भी वही ...

॥ चतुर्थोऽध्यायः ॥ य एकोऽवर्णो बहुधा शक्तियोगाद्वर्णाननेकान्निहितार्थो दधाति । विचैति चान्ते विश्वमादौ च देवः स नो बुद्ध्या शुभया संयुनक्तु ॥ १ ॥ तदेवाग्निस्तदादित्यस्तद्वायुस्तदु चन्द्रमाः । तदेव शुक्रं तद्ब्रह्म तदापस्तत्प्रजापतिः ॥ २ ॥ त्वं स्त्री पुमानसि त्वं कुमार उत वा कुमारी । त्वं जीर्णो दण्डेन वञ्चसि त्वं जातो भवसि विश्वतोमुखः ॥ ३ ॥ नीलः पतङ्गो हरितो लोहिताक्षस्तडिद्गर्भ ऋतवः समुद्राः । अनादिमत्त्वं विभुत्वेन वर्तसे यतो जातानि भुवनानि विश्वा ॥ ४ ॥ अजामेकां लोहितशुक्लकृष्णां बह्वीः प्रजाः सृजमानां सरूपाः । अजो ह्येको जुषमाणोऽनुशेते जहात्येनां भुक्तभोगामजोऽन्यः ॥ ५ ॥ द्वा सुपर्णा सयुजा सखाया समानं वृक्षं परिषस्वजाते । तयोरन्यः पिप्पलं स्वाद्वत्त्यनश्नन्नन्योऽभिचाकशीति ॥ ६ ॥ समाने वृक्षे पुरुषो निमग्नोऽनीशया शोचति मुह्यमानः । जुष्टं यदा पश्यत्यन्यमीशमस्य महिमानमिति वीतशोकः ॥ ७ ॥ ऋचो अक्षरे परमे व्योमन्यस्मिन्देवा अधि विश्वे निषेदुः । यस्तं न वेद किमृचा करिष्यति य इत्तद्विदुस्त इमे समासते ॥ ८ ॥ छन्दांसि यज्ञाः क्रतवो व्रतानि भूतं भव्यं यच्च वेदा वदन्ति । अस्मान्मायी सृजते विश्वमेतत्तस्मिंश्चान्यो मायया सन्निरुद्धः ॥ ९ ॥ मायां तु प्रकृतिं विद्यान्मायिनं च महेश्वरम् । तस्यवयवभूतैस्तु व्याप्तं सर्वमिदं जगत् ॥ १० ॥ यो योनिं योनिमधितिष्ठत्येको यस्मिन्निदं सं च विचैति सर्वम् । तमीशानं वरदं देवमीड्यं निचाय्येमां शान्तिमत्यन्तमेति ॥ ११ ॥ यो देवानां प्रभवश्चोद्भवश्च विश्वाधिपो रुद्रो महर्षिः । हिरण्यगर्भं पश्यत जायमानं स नो बुद्ध्या शुभया संयुनक्तु ॥ १२ ॥ यो देवानामधिपो यस्मिन्ल्लोका अधिश्रिताः । य ईशेऽस्य द्विपदश्चतुष्पदः कस्मै देवाय हविषा विधेम ॥ १३ ॥ सूक्ष्मातिसूक्ष्मं कलि...

શ્વેતાશ્વતર ઉપનિષદ Chapter 4, Verse 19 नैनमूर्ध्वं न तिर्यञ्चं न मध्ये न परिजग्रभत् । न तस्य प्रतिमा अस्ति यस्य नाम महद् यशः ॥१९॥ nainamurdhvam na tiryancham na madhye na parijagrabhat । na tasya pratima asti yasya nama mahad yasah ॥ 19॥ નીચેથી ઊપરથી તે ના આસપાસથી પકડાયે, મધ્યભાગથી પણ તે પ્રભુ ના કોઈરીતે જકડાયે; ‘મહાન યશ’ છે નામ તેમનું, યશ છે તેનો સર્વસ્થળે, તે પ્રભુની ના ઉપમા કોઈ, જેથી તેનો મેળ મળે. ॥૧૯॥ અર્થઃ એનમ્ - એ પરમાત્માને ઉર્ધ્વમ્ - ઉપરથી ન - નહિ તિર્યંચમ્ - આમતેમથી ન - નહિ મધ્યે - વચ્ચેથી ન - નહિ પરિજગ્રભત્ - પકડી શકાય (અથવા સારી પેઠે નથી પકડી શકાતા) યસ્ય - જેમનો મહદયશઃ - મહાન યશ નામ - નામ છે. તસ્ય - એમની પ્રતિમા - ઉપમા, તુલના અથવા સમતા ન અસ્તિ - નથી. ભાવાર્થઃ એ પરમાત્મા અવયવરહિત, શરીરરહિત હોવાથી એમને કોઇ માપી શકતું નથી. ઉપરથી, નીચેથી, વચ્ચેથી કે આજુબાજુથી પરિપૂર્ણપણે પકડી શકતું નથી. એમનો મહિમા તથા યશ ખૂબ જ મોટો, અજોડ અને અનુત્તમ છે. એમની બરાબરી કરી શકે એવું, એમનું સમકક્ષ સંસારમાં બીજું કોઇ જ નથી. એ સર્વોત્તમ કે લોકોત્તર છે. • Prev • Next આપણા સમાજમાં એવો ભ્રાંત ખ્યાલ પ્રવર્તમાન થયેલો જોવા મળે છે કે જેણે યોગનો અભ્યાસ કરવો હોય તેણે સંસારનો ત્યાગ કરવો જોઈએ. સર્વસંગપરિત્યાગી બની જવું જોઈએ. એનાથી લગ્નજીવનમાં પ્રવેશાય નહીં, લોકસેવાની પ્રવૃતિઓમાં એ કાઈપણ પ્રકારનો રસ લઈ શકે નહીં વગેરે. એ બધી જ ભ્રાંત માન્યતાઓ છે કારણ કે ભગવદ્ ગીતાના ઊપદેશક ભગવાન કૃષ્ણ તો આદર્શ ગૃહસ્થાશ્રમી હતા, સંન્યાસી નહોતા એટલું જ નહીં તેઓ લોકસેવાની પ્રવૃતિમાં આજીવન રત રહ્યા હતા. - શ્રી યોગેશ્વરજી We use cookies on our website. Some of them are essential for the operation of the site, while others he...

न तस्य प्रतिमा अस्ति इस मन्त्र को लेकर आर्य समाज पर आक्षेप किया जाता है कि आर्य समाज इसका अर्थ ईश्वर की प्रतिमा नही है गलत करता है जबकि यहा उपमा नही है ऐसा लिखा है| लेकिन हम यहा पोराणिक मान्य वेद भाष्यकारो के भाष्य से ही दिखाते है जिन्होंने भी प्रतिमा का अर्थ परिमाण ,प्रतिबिम्ब ,मूर्ति ही माना है उव्वट भाष्य – न तस्य पुरुषस्य प्रतिमा प्रतिमानभूत किंचिद्विद्यते |” अर्थात – उस पुरुष परमात्मा की प्रतिमा ओर प्रतिमा जेसी कोई वस्तु नही है | यहा प्रतिमा का अर्थ प्रतिमा (मूर्ति आदि) ही लिया है तुलना ,उपमा नही | महीधर भाष्य – तस्य पुरुषस्य प्रतिमानमुपमान किंचद्व्यस्तु नास्ति |” उस परमेश्वर की प्रतिमान ,उपमान कोई वस्तु नही है | यहा प्रतिमा शब्द का मूर्ति .चित्र माप में ही प्रयोग किया है | प्रतिमान शब्द प्रतिमा (मूर्ति ,नाप ,प्रतिकृति ,छाया चित्र का पर्याय ही है ) देखे अमरकोश २/१०/३५-३६ प्रतिमान प्रतिबिम्ब प्रतिमा प्रतियातना प्रतिछाया | प्रतिकृतिरचा पुंसि प्रतिनिधिरुपमोपमान स्यात || प्रतिमान ,प्रतिबिम्ब ,प्रतिमा ,प्रतियातना ,प्रतिछाया ,प्रतिकृति ,अर्चा ,प्रतिनिधि –ये आठ नाम प्रतिमा के है | अत: आर्यसमाजी या दयानंद जी प्रतिमा का अर्थ मूर्ति या तौल ,नाप करते है वो बिलकुल सही है ओर इसका समर्थन पोराणिक मान्य भाष्यकार ओर अमरकोश भी करता है | —- न तस्य प्रतिमा यजुर्वेद ३२।३ “ ईश्वर निराकार है “—– उसकी को प्रतिमा या मूर्ति नही हो सकती “”” यजुर्वेद “”” न तस्य प्रतिमा अस्ति यस्य नाम महद यशः । हिरण्यगर्भ इत्येष मा मा हिन्सीदत्येषा यस्मात्र जात इत्येष ॥ यजु॰ ३२।३ भावार्थ – हे मनुष्यो ! ( यस्य ) जिसका ( महत ) पूज्य बडा ( यशः ) कीर्ति करनेहारा धर्मयुक्त कर्म का आचरण ही ( नाम ) नामस्मरण है , जो ( हि...

It is a very controversial thing about this verse along the religious websites, especially non-Hindu websites, they claim that idol worship is prohibited in Hinduism. They are arguing with this verse. They enter darkness those who worship natural things (for e.g. air, water, fire, etc.). They sink deeper in darkness those who worship sambhuti i.e. created things. (Yajurved 40:9) Now , what is the true meaning of this phrase? The verse you are referring to is as below: andhaṁ tamaḥ praviśanti ye 'sambhūtim upāsate tato bhūya iva te tamo ya u sambhūtyām ratāḥ This is present in the Isha Upanishad or the Shukla Yajur Veda chapter forty. But to say that this verse prohibits idol worship would be incorrect. All that it says is, those who worship only the asambhuta (which has not originated) and those who worship only the sambhuta (which has originated) enter into darkness. But the thing is, because Sanskrit words can mean multiple things, people give it different meanings. But simply speaking, asambhuta here means the unmanifested absolute formless mode of supreme Brahman and sambhuta means the different manifested forms like the devas or demigods. It is because, the absolute neither comes to exist nor ceases to exist (without origin), but the various gods come to exist and also after their time is over cease to exist (with origin). Similarly, there is another verse which forbids both knowledge and ignorance: andhaṁ tamaḥ praviśanti ye 'vidyām upāsate tato bhūya iva te tamo ya ...

न तस्य प्रतिमा अस्ति ॥ (यजु ३२-३) [ ] तस्य प्रतिमा नास्ति 'प्रति' - समानम् 'मा' मानम् एव प्रतिमा । भगवतः प्रतिमा न विद्यते इति वेदः घोषयति । कारणं सरलं विद्यते । भगवतः लक्षण-गुण-स्वभावादयः अनन्ताः । जगति तादृशम् अस्तित्वं न अन्यस्य कस्यापि । प्रतिमाः येन केनाऽपि निर्मीयेत चेदपि ते जडस्वरूपाः एव । अचेतनं किञ्चित् कथं परमचेतनत्वं प्राप्नुयात्? प्राणप्रतिष्ठायाः द्वारा परमात्मानम् आनयामः इत्येतत् दार्ष्ट्यद्योतकम् । जीवात्मसु केचन देवाः अवताररूपाः इति निर्देष्टुं न शक्यते यतः ते सचेतनाः चेदपि न सर्वज्ञाः । महात्मानः सर्वे अपि कदाचित् जाताः, अग्रे मरिष्यन्ति, मृताः वा । किन्तु सः भगवान् अस्ति सर्वज्ञः, अमरः, निराकारश्च ।

ہندو مت کو عام طور پر ایک مشترک یا ایک سے زائد خدا رکھنے والے مذہب کے طور پر سمجھا جاتا ہے۔در حقیقت ، بیشتر ہندو متعدد خداؤں پر اعتقاد رکھتے ہوئے اس کی تصدیق کرتے ہیں۔ جبکہ کچھ ہندو تین دیوتاؤں کے وجود پر یقین رکھتے ہیں ، کچھ ہزاروں دیوتاؤں پر یقین رکھتے ہیں ، اور کچھ دوسرے تینتیس کروڑ خداؤں میں یقین رکھتے ہیں۔ تاہم ، علم رکھنے والے ہندو ، جو اپنی مذہبی کتب میں عبور رکھتے ہیں ، اصرار کرتے ہیں کہ ایک ہندو کو صرف ایک خدا پر ایمان لانا چاہئے اور اسی ایک خدا کی عبادت کرنی چاہئے۔ ہندو اور مسلمان کے مابین “خدا کے تصور” کا سب سے بڑا فرق عام ہندوؤں کا پینتھ ازم کے فلسفہ پر اعتقاد ہے۔ پینتھ ازم ایک ایسا نظریہ ہے جس میں اس کا فالور ہر اس چیز جو زندہ ہے یا غیر جاندار ہے، کو خدا مانتا ہے اور مقدس کہتا ہے، عام ہندو ، لہذا ، ہر چیز کو خدا مانتا ہے۔ وہ درختوں کو خدا ، سورج کو خدا ، چاند کو خدا ، بندر کو خدا جیسا ، سانپ کو خدا اور حتی کہ انسان کو بھی خدا کا روپ سمجھتا ہے! اس کے برخلاف ، اسلام انسان کو تاکید کرتا ہے کہ وہ خود کو خدا سمجھنے کی بجائے خود کو تخلیق الہی کی ایک مثال سمجھے۔ لہذا مسلمان یقین رکھتے ہیں کہ ہر چیز خدا “نہیں” ہے, بلکہ ہر چیز خدا “کی” ہے۔ درخت خدا کے ہیں ، سورج خدا کا ہے ، چاند خدا کا ہے ، بندر خدا کا ہے ، سانپ خدا کا ہے ، انسان خدا کا ہے اور اس کائنات کی ہر چیز خدا کی ہے۔ اس طرح ہندو اور مسلم عقائد کے مابین سب سے بڑا فرق یہ ہے کہ ہندو ہر چیز “کو” خدا کہتے ہیں۔ مسلمان کہتا ہے سب کچھ خدا کا ہے۔ لیکن ہندو مذہب کی مذہبی کتابوں کا نظریہ عام ہندؤں میں رائج نظرئے کے بلکل مخالف سمت میں ہے۔ :ہندو مذہبی کتابوں کے مطابق خدا کا تصور بھگواد گیتا تمام ہندو مذہبی کتابوں میں سب سے ز...